İdris ÖZEK, 1979'da İsrail Tel-Aviv Üniversitesinden Roberta M. Milgram'ın “İsrail'de Üstün Yetenekli Çocuklar" başlıklı makalesini değerlendirdi. İşte o yazı
Azınlığın yeteneklerini belirlemek ve beslemek çoğunluğun çıkarınadır…
1979 - İsrail
Peşinen belirteyim ki, burada İsrail ya da batı dünyası güzellemesi yapacak değilim, çünkü İsrail’in de, Batı’nın da emperyalist, ahlaksız ve kural tanımaz politikalarının farkındayım, bilincindeyim. Ancak, hem toprak hem nüfus olarak küçük bir ülkenin milyonlara kafa tuttuğu bir durumdan da vazife çıkarmak durumundayım, kendi alanım olan eğitim, sosyoloji ve özelde üstün zekalıların eğitim politikaları olarak.
Zekanın, yeteneğin her zerresinin değerli olduğu, mutlaka ilgili ulus, toplum, millet, ülke ve devlet menfaatleri için değerlendirilmesi gerektiği noktasında bütün dünya ülkeleri hem fikir. Ben de elbette öyle düşünüyorum ki yıllardır üstün zekalıların eğitimi ile ilgili bir şeylar yazmaya, konuyu gündemde tutmaya çalışıyorum.
Bakınız, kural tanımaz, acımasız ve emperyalist işleriyle dünyaya kafa tutan İsrail bu konuda 55 yıl önce neler yapmış…
1979 yılında Tel-Aviv Üniversitesi Eğitim Fakültesinden Roberta M. Milgram, “İsrail'de Üstün Yetenekli Çocuklar: Teori, Uygulama ve Araştırma” başlıklı bir araştırma makalesinde İsrail'de 4. ve 12. sınıflar arasındaki üstün yetenekli çocuklar için resmi ve gayri resmi programlar tanımlamış, okul sonrası ve yaz zenginleştirme programları, özel sınıflar ve üstün yetenekliler için özel okullar tartışılmış; dezavantajlı geçmişe sahip üstün yetenekli çocuklar için bir dizi program sunulmuş, üstün yeteneklilik ve yaratıcılık üzerine kendi araştırma çalışmalarını raporlamış.
1970’lerde üstün zekalı çocukların eğitimini gündeme alan İsrail'de üstün zekalı/yetenekli çocuklar, İsrail'in tanımlanması ve işlenmesi gereken en önemli doğal kaynaklarından biri olarak görülmüş, yoğun çabalar sonucunda, bugün (1979’den bahsediyoruz) İsrail'de üstün yetenekliler için çok sayıda resmi ve gayri resmi özel eğitim programı açılmıştır.
İsrail, okul sonrasında veya tatillerde matematik, bilgisayar bilimleri, müzik ve heykel gibi alanlarda eğitim veren gelişmiş bir zenginleştirme programı ağına sahiptir. Bu programlar 1973 yılında Eğitim Bakanlığı bünyesinde kurulan bir departman tarafından koordine edilmekte ve kısmen finanse edilmektedir.
İsrail’de 140 IQ puan üstü, ilköğretim düzeyi 4-8. Sınıflar için özel eğitim programlarıyla eğitimlere 1973 yılında başlamış… Bunlar, Tel-Aviv'deki Haaretz Müzesi ve Bar Ilan Üniversitesi, Hayfa'daki Technion ve çeşitli yerel belediyeler tarafından açılan üstün zekalılar eğitim merkezleri…
Lise düzeyi, 9-12. sınıflarda üstün zekalı – üstün zekalı çocuklar içinse Tel-Aviv Üniversitesi, Technion ve Rehovot'taki Weizmann Bilim Enstitüsü'nde etkinlikler sunulmuş, beşeri bilimler dahil olsa da, fen ve matematiğe ağırlık verilmiştir.
Eskiye gidilirse, 1970'lerin başında Tel-Aviv'de üstün yetenekliler için özel bir okul ve Hayfa'da özel sınıflar kurulmasına izin verilmiş.
Buralara kabul edilen öğrencilerin seçim süreci ise, birinci sınıf öğrencilerinin grup testiyle taranması, ardından bireysel testler ve görüşmelerdir…
İlgili makalede başka ve ilginç bulgular ve tespitler de var ama detaya girmeyeceğim…
1970’li yıllarda üstün zekalıların-üstün yeteneklilerin eğitimini gündeme alan bu alanda eğitim merkezleri açan İsrail’de yayınlanan 1979 tarihli bu araştırma makalesindeki final cümleleri ile yazımızı bitirelim ve noktayı koyalım:
“… Üstün yeteneklilik alanında teori oluşturma en öncelikli ihtiyaçtır… İsrail'in ve dünyanın sorunları, hem sistematik hem de yaratıcı düşünebilen insanları gerektirir. … İsrail'in ana doğal kaynağı insanıdır ve üstün yetenekli çocukları ihmal etme lüksü yoktur… Azınlığın yeteneklerini belirlemek ve beslemek çoğunluğun çıkarınadır…”
