Tarihte Kalenin etrafında kurulu bulunan Afyonkarahisar şehrinin, Antik Yunanda Nikopolis, Latince’de Nicopolis olarak bilindiğini, bunun da anlamının “Zafer şehri” olduğunu biliyor muydunuz…
Zafer şehri Afyon...
Bunun nedeni ise, şehir Bizans imparatorluğu egemenliğinde iken, Bizans İmparatoru III. Leo, 740 yılında Akroinon Muharebesi'nde Arap kuşatıcılarına karşı kazandığı zaferden sonra şehre Nikopolis adını vermesidir.
Afyonkarahisar kentinin tarihi
Antik tarihi hakkında, şehir ya da yerleşim yeri hakkında pek bir şey bilinmemektedir.
Hattiler ve Hititler dönemi
Afyonkarahisar şehir merkezi, kalenin etrafında kurulan bir kent olarak Hititler tarafından Hapanuva olarak biliniyordu. Afyonkarahisar kentinin tarihi, ilk yerleşim yeri olarak MÖ 3000 yılına kadar uzanmaktadır. MÖ 2000 ilk dönemlerinde Hattilerin egemenliğinde bulunan kale etrafınddaki yerleşim yeri, MÖ 2000 yılın ortalarında Hititlerin denetimine geçmiştir.
Frigler dönemi
Hitit devleti yıkılınca MÖ 1000 yılı dolaylarında yerleşim Friglerin egemenliği altına girdi. Frigler döneminde kale içine "Akronium" ismi verilmiş daha sonra bu isim şehir içinde kullanılmaya başlanmıştır.
Persler dönemi
MÖ 6. yüzyılın sonlarına doğru Friglerin şehirdeki egemenliği bitmiş ve yerleşim Pers hakimiyetine geçmiştir. Pers egemenliği, MÖ 333 yılına kadar devam etmiştir.
Büyük İskender ve Makedon-Roma dönemi
Şehirdeki Pers egemenliği, MÖ 333 yılında Makedon Kralı III. Aleksandros, yani Büyük İskender’le yapılan İssos Savaşı'nda alınan yenilgiyle sona ermiştir. Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralı Büyük İskender'in ölümünden sonra şehir Akroinos veya Akroinon; Antik Yunan'da Nikopolis, Latince Nicopolis (Zafer Kenti) olarak bilinmektedir. Roma İmparatorluğu'nun MS 395 yılında bölünmesiyle yerleşim Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve yerleşime "Akronion" ismi verilmiştir. Bizans İmparatoru III. Leo, 740 yılında Akroinon Muharebesi'nde Arap kuşatıcılarına karşı kazandığı zaferden sonra şehre Nikopolis adını vermiştir.
Selçeklu, Sahipata ve Germiyanoğlu dönemleri
Şehir, 13. yüzyılın başlarında Konya Selçuklu Hanedanlığı tarafından Bizanslılardan alınmıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1243 yılında Moğollar’la yapılan Kösedağ Savaşında aldığı yenilgi sonucunda Karahisar şehrinin de içerisinde olduğu bölge vezir Sâhib Ata Fahreddin Ali denetimine verilmiş ve 1275 yılında Afyonkarahisar'ın (Karahisari Sahip şehri) başşehri olduğu Sâhib Ataoğulları Beyliği kurulmuştur.
1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılan şehir, Germiyanoğlu Beyi II. Yakub Bey'in vasiyeti üzerine yerleşim 1429 yılında yeniden Osmanlı egemenliğine katılmıştır.
Osmanlı dönemi
1492 yılında Osmanlı Devleti hakimiyetine giren şehir ilk önceleri "Karahisar-ı Devle", "Karahisar" ve "Karahisar-ı Sahib" adıyla sancak merkezi olarak anılmıştı. 1684 yılındaki belgelerde ise "Afyonkarahisar" adıyla da anılmaya başlamıştır.
Türkiye Cumhuriyeti dönemi
Karahisar şehri, Türk Kurtuluş Savaşı'nda (1919-22) iki kez Yunan kuvvetleri tarafından işgal edildiğinde ağır hasar görmüştür. Ancak, 26-30 Ağustos 1922 tarihleri arasında gerçekleşen Dumlupınar-Kocatepe Tepelerinde gerçekleşen Büyük Taarruz ile Gazi Mustafa Kemal komutasındaki Türk ordusu, Yunan birliklerine karşı kesin bir darbe indirmeyi başarmış ve düşman kuvvetlerini denize itmesiyle şehir kurtulmuştur.
Cumhuriyet döneminde ağırlıklı olarak “Afyon” ismi kullanılmıştır, şehrin ve ilin adı 2005 yılında TBMM’de Afyonkarahisar olarak değiştirilmiştir.
Şehrin isimleri…
Yerleşimin isimleri, tarihsel sırasıyla Hapanuva, Akronium, Akronies, Nikopolis, Karahisar-ı Devle, Karahisar-i Sahip, Karahisar, Afyon ve Afyonkarahisar’dır. Etrafından kurulu bulunan yerleşim yeri, kalesinden dolayı ve haşhaş (opium) bitkisinin yetişmesinden dolayı tarihten beri hep bu adlar şehrin isminde yer almıştır.
