Tarihi Kentler Birliği adına, Türkiye Belediyeler Birliği’nin desteğiyle ÇEKÜL Vakfı tarafından 2012 yılında başlatılan Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları programı çerçevesinde, düzenlenen “Göller Bölgesi Etkileşim Planı” çalıştayının sonuncusu ilimizde düzenlendi. Göller Bölgesi’nin barındırdığı potansiyelin işbirliği içerisinde ortaya çıkarılması ve değerlendirilmesini amaçlayan çalıştay, bölgedeki kamu-yerel-sivil ve özel kesimlerin rekor düzeyde katılımıyla Korel Termal Otel’de gerçekleştirildi. “BİRÇOK HİZMETİ BAŞARIYLA TAMAMLADIK” Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, göreve geldiği günden itibaren “yaşanabilir Afyonkarahisar kenti” hedefi doğrultusunda birçok belediye hizmetini başarıyla yerine getirdiklerini ifade etti. Bütüncül bir bakış açısıyla kentin sorunlarını ele alarak özellikle altyapı hizmetlerinde geçici çözümlerden uzak durduklarını kaydeden Başkan Çoban, bizden sonraki kuşakların da yararlanacağı modern, sağlıklı ve altyapı alanında geçerli bütün kriterleri taşıyan su ve kanalizasyon sistemlerini, yol ve kaldırımlarımızı yenileme çalışmalarına önem verdiklerini söyledi. “KENTSEL SİT ALANINI GÜNLÜK YAŞAMLA BİRLEŞTİRMEYİ HEDEFLİYORUZ” Başkan Çoban konuşmasına şöyle devam etti. ‘Belediye olarak diğer büyük hedefimiz kentsel sit alanının günlük yaşamla birleştirilmesi, yaşanılır ve kullanılır mekân haline getirilmesidir. Olucak, Taşpınar, Mevlana ve Karakatip Mahallelerinde bu bağlamda gerekli görülen eskimiş ve ekonomik ömrünü tamamlamış borular iptal edilerek yenilendi. Eski yontma taş kanaldan kanalizasyon şebekeleri yenilendi. Yine kentsel sit alanı içerisinde bulunan Akmescit, Doğancı ve Efecik Mahallelerinde yaklaşık 6500 m² alana doğal parke yapım işi gerçekleştirildi. Kentsel sit alanının günlük yaşamla birleştirilmesi sırasında bir diğer büyük hedef de “yerel kalkınmada öncü belediye” olmaktı. Özellikle turizm alanında gerekli yatırımcıların önünü açan, yol gösteren misyonumuz gerekse şehrimize gelen misafirlerimize şehrimizi tanıtmak, memnun ayrılmalarını sağlamak da belediye olarak önceliklerimiz arasında idi. Bu anlayışla yüzyılların geleneğini tekrar canlandırdık ve Mevlevi geleneğinin hala yaşatıldığı şehrimizi, bu alanda destinasyon haline getirmeyi başardık. Sultan Divani Anma Haftası, Şifalı Aşure dağıtılması geleneği gibi faaliyetleri, hemşerilerimizle birlikte sahiplendik. Önümüzdeki dönemde Kurtuluş Savaşımızın kazanıldığı toprakların varisi olarak bu onuru bütün Türkiye ile paylaşmak için yeni projeler üreteceğiz. Tıpkı Çanakkale gibi şehrimizi tarihi zaferlere ilgi duyanların ziyaret edeceği bir ilgi odağı haline getireceğiz” dedi. MEYDAN PROJESİ ŞEHRE DEĞER KATACAK Belediyemizin yaşanabilir Afyonkarahisar ve kalkınmada öncü belediye hedeflerini taçlandıracak, şehrimize değer katacak önemli projelerinden biri de Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı projesi olduğuna dikkat çeken Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, “Şehrimiz, kökleri yüzyıllar öncesine dayanan eski devirlerde ticaret yolları üzerinde bulunan Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma eserlerle bezenmiş şirin bir Anadolu şehridir. Doğu şehir kültüründe geniş meydanlara ihtiyaç duyulmadığı, sosyal ilişkilerin sokak ve mahalle düzeyinde çözümlendiği göz önüne alındığında şimdiye kadar çağdaş bir kent meydanının eksikliği pek fazla hissedilmemişti. Modernleşme çabalarının süregeldiği son yüz elli yıldır batılı mimarların ve mimari akımların etkisiyle İstanbul başta olmak üzere merkeziyetçiliğin ve milli devletlerin sembolü olan meydanlı şehirler hızla artmış, nispeten kenarda kalmış küçük şehirlerde bile birer meydan ihdas edilmeye çaba gösterilmiştir. Ne var ki Batı toplumlarının modernleşmesinde bir aşamayı ve anlamı ifade eden, sosyalleşme ihtiyaçlarını karşılayan meydanlara bizim toplumumuzda aynı işlev ve anlam yüklenmemiş, diğer kentsel hizmetlerin bir parçası ve devamı gibi bakılmıştır. Yaşam standartlarının yükselmesiyle alış veriş, yeme-içme, kadınların çalışma hayatına daha fazla girmesi, sağlık amaçlı yürüyüşler ve ulaşımın ucuzlaması gibi birçok etken, insanları daha fazla sokakla buluşturmuştur. Bütün bu gelişmeleri göz önünde bulunduran belediyemiz geniş ufuklu bir yaklaşımla kentimize yakışır bir meydan kazandırmak için kolları sıvamıştır. Afyonkarahisar Kalesi Kale Silueti ile meydanı birleştiren kentsel sit alanını şehrin bir parçası haline getirecek proje Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı ve Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması sonucu ortaya çıkmış, uygulama projesinin çizilmesi ile ilgili ön çalışmalar yapılmaktadır” dedi. “TARİHİ MİRASI GÜN IŞIĞINA ÇIKARIYORUZ” Kentsel sit alanının kullanılabilir ve yaşanılabilirliğini artırmak adına sokak sağlıklaştırma projelerinin hazırlanması için ihaleye çıkıldığını ifade eden Başkan Çoban konuşmasını şöyle sürdürdü: “Lazerle tarama yöntemi gibi güncel ve teknolojik yaklaşımlarla projelerin hazırlanması ortamı sağlandı. Sokak sağlıklaştırma projelerinin hazırlanması işi kapsamında 3 aks oluşturuldu. 1. aks Bedesten çarşısı önünden başlayarak Kadınlar Pazarı, Cumhuriyet İlköğretim Okulu önünden devam ederek Ulu Cami önünde son bulmaktadır. 2. aks Mevlana Kavşağından başlayarak Mevlevi Türbe Cami önünden devam etmekte olup Millet Hamamında son bulmaktadır. 3.aks Mevlevi Türbe Cami’nin arkasından başlayarak Akmescit Cami önünden devam edip Hacı Yahya Cami önünde son bulmaktadır. 3 aksın toplamı yaklaşık 55.350 m² dir. Sokak sağlıklaştırma projelerinin hazırlanması ile koruma amaçlı imar planı doğrultusunda tescilli ve tescilsiz taşınmaz kültür varlıklarının sokağa bakan cepheleri ile birlikte avlu duvarları, müştemilat, çeşme vb. mimari elamanların özgün sokak dokusu ve kentsel mobilya ile birlikte korunması, sağlıklaştırılarak yaşatılması ve çağdaş yaşama katılması hedeflendi. Bunun yanı sıra sokak dokusunu tanımlayan tüm öğelerin korunması ve belgelenmesine yönelik cephe rölöve alımı ve projeleri, cephe iyileştirme projeleri, kentsel tasarım projesi ve 3 boyutlu katı modellerin elde edilmesi amaçlandı. 3 boyutlu katı model çizimi ile gözle görülen her türlü detayın çiziminin yapılması da öngörülmektedir. Kentsel tasarım projesi ile tanımlanmak istenen çarşı bölgesi Kadınlar Pazarı, Kasaplar Çarşısı, Bedesten, Taşhan ve Kapan Han’ı kapsamaktadır. İşin kapsamı Afyonkarahisar kentinin sahip olduğu tarihi mirasının gün ışığına çıkarılıp korunması, kentin karakteristik özellikleri dışında sonradan inşa edilen eklenti yapıların tarihi dokudan ayıklanması,kültürel değerlerin korunmasına yönelik olarak planlama, projelendirme, iyileştirme ve restorasyon faaliyetlerinin gerçekleştirmesi olarak özetlenebilir. Sokak sağlıklaştırma projeleri hazırlandıktan sonra uygulama işine de aynı hızla devam edilecek olup, köhneleşmiş yapıların dokuya kazandırılması sağlanmış olacaktır. Taş Medrese’nin restorasyon çalışmalarının tamamlandığına dikkat çeken Başkan Çoban konuşmasını şöyle tamamladı; ” Yine aynı şekilde eski tarihi kentin doğu ucunda Gedik Ahmet Paşa Külliyesi içinde bulunan mülkiyeti Vakıflara ait olan tarihi Taş Medrese’nin atıl halden kurtarılarak kullanılabilir mekan haline gelmesi için restorasyon işlemleri hızla yürütüldü ve tamamlandı. Bu yapının Afyonkarahisar kentinin kültürünü ve tarihi değerlerini yansıtan bir mekan olarak kullanılması düşünüldü. Afyonkarahisar Belediye Başkanı olarak kurumum ve diğer kurumlar bünyesinde uzmanların da görüş ve önerileri dikkate alınarak her türlü çalışmayı desteklemek yaşanabilir Afyonkarahisar kentinin tarihi dokusu ve yeni yapılaşmasıyla bir bütün olarak değerlendirilmesi konusunda yol almak en önemli hedeflerimiz arasındadır. “ASLA KARAMSARLIĞA DÜŞMEMELİYİZ” Afyonkarahisar’ı ‘kale-çarşı ve mahalle’ bütünüyle ele alan Çekül Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ise bu bütünün korunup yaşatılmasının gerekliliğine değindi. Afyonkarahisar’da gelişimin bu üçlem içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Metin Sözen, “Afyon, kale demektir. Kale, Afyon demektir. Afyon için kale büyük bir değerdir. Kaleyle birlikte, çarşının ve mahallenin korunup yaşatılması gerekiyor. Bu sayede kentin yaşamı değişecektir. Çünkü çarşı hayatı, hayatın ta kendisidir. Örneğin Bedesten Çarşısı’nın restore edilmesi yerinde bir çalışma olacaktır. O çarşı, bütün çarşıyı ayağa kaldıracaktır. İşin özü şu ki; el ele verdikten sonra yapılamayacak iş yoktur. Ancak, zaman kavramını doğru kullanılmalı ve asla karamsarlığa düşmemeliyiz” dedi. AFYON YOLLARIN KESİŞTİĞİ İL Sivil mimariye yeterince önem verilmediğini aktaran Vali İrfan Balkanlıoğlu ise, “Harabat ehlini hor görme zakir, Defineye malik ne viraneler var” sözünü hatırlatarak, “Hâlbuki bizim virane gördüklerimizin kendisi birer define. Ancak Metin Hocamız bizleri uyandırıncaya kadar fark edememişiz. Bugün bütün turizm hareketlerinin toplandığı ülkeler tarihi binalarla dolu. İnsanlar bu ülkelere, 300-500 yıllık sivil mimari örneklerin görmeye gidiyor. Bugün Roma’ya 60 milyon turist gidiyor. Bu insanlar sadece oradaki tarihi binaları görmeye gidiyor. Afyonkarahisar’da da gezilip görülmesi gereken birçok eser var. Çünkü Afyonkarahisar, yolların ve medeniyetlerin kesiştiği bir il. Burada bilenen tarihin dışında bilinmeyen büyük bir tarihte de yatıyor” diye konuştu. BÖLGENİN AMİRAL GEMİSİ OLABİLİR Cumhuriyetin kazanıldığı ve kurulduğu toprakların da Afyonkarahisar olduğunu kaydeden Vali Balkanlıoğlu, “Afyonkarahisar binlerce şehidin yattığı mübarek topraklar aslında. Sahip olduğu değerlerle bölgesinde amiral gemisi olabilir. Beş yıldızlı otel sıralamasında Türkiye’de altıncı sıradayız ve yeni yeni oteller yapılmaya devam ediyor. Ancak bu oteller yapılırken, Afyonkarahisar’a gelen misafirlere hoşça vakit geçirebilecekleri mekânlar da oluşturmalıyız. Buraya gelen insanlar biraz kaplıcadan faydalanınca sıkılıp, bir yerlere gitme ve görme ihtiyacı duyuyorlar. Bu insanlara, birbiri içine girmiş çarşılar ve çirkin binalar gösteremeyiz. Bunlara özgün bir şeyler çıkarmamız gerekiyor. Milattan önceki eserlerimizle birlikte, Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet dönemindeki eserlerimizi insanların keyif alacağı hale getirmemiz gerekiyor. Bu doğrultuda, köklü tarihimizden gelen özgün eserleri artık ortaya çıkarmalıyız” ifadelerini kullandı. 10 TEMEL İLKE OLUŞTURULDU Konuşmaların ardından, Çekül Vakfı Gönüllüsü Şehir Plancısı Faruk Göksu yönetiminde çalıştayın değerlendirmesine geçildi. Bölgesel Bakış ve Kentsel Bakış başlıkları altında yapılan iki ayrı bölümden oluşan değerlendirme kısmı yaklaşık iki saat sürdü. İlk bir saatlik bölümde, katılımcıların öneri ve görüşleri doğrultusunda, Isparta-Burdur ve Afyonkarahisar üçlemi içerisinde, bölgesel gelişim senaryoları oluşturuldu. İkinci bir saatlik bölümde ise sadece Afyonkarahisar’ın gelişimine yönelik öneri ve görüşler ortaya atıldı. Değerlendirme sonunda 10 temel ilke oluşturulurken, bu ilkeler şöyle sıralandı: Ortak su kültürü ve yönetimi, tarih öncesi zenginliği, komşu uygarlıklar, yaşam zenginliği, üçlü enerji çeşitliliği, akıllı büyüme, ekolojik denge, etkileşim zinciri (Kültürel ve doğal değerler), rekabet gücü ve yetki paylaşımı. Çalıştayın sonunda bir kez daha kürsüye gelen Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, katılımcılıların görüş ve önerilerini değerlendirdi. Çalıştaya katılan tüm konukları Afyonkarahisar’da ağırlamaktan mutluluk duyduklarını dile getiren Başkan Çoban, çalıştay sonunda ortaya çıkan ilkelerin işbirliği içerisinde en kısa zamanda hayata geçirilmesini temenni etti. Çalıştaya, Vali İrfan Balkanlıoğlu, Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, Çekül Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, Eskişehir Kültür Varlıkları Koruma Kurulu Başkanı Hülya Çopuroğlu, Tarihi Kentler Birliği üyeleri ve akademisyenler ile çevre illerin, kamu, oda, dernek ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, mahalle muhtarları ile çok sayıda davetli katıldı.