İstiklal Savaşı komtanlarından, ilk Ulaştırma Bakanı Afyonkarahisarlı Ali Çetinkaya, Afyon'da kabri başında dualarla anıldı
Afyonkarahisar Belediyenin düzenlediği anma programına katılan Başkan Burcu Köksal, törende yaptığı açıklamada, "Büyük Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün silah arkadaşı, Kurtuluş Savaşı kahramanımız, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Ulaştırma Bakanı Ali Çetinkaya'yı vefatının 76. yıl dönümünde kabri başında ziyaret ederek, dualarla andık. Kahraman hemşehrimiz Ali Çetinkaya'yı saygı, minnet ve rahmetle anıyorum," ifadelerini kullandı.
Tören, Çetinkaya'nın anısına yapılan saygı duruşu ve dualarla son buldu.
Ali Çetinkaya kimdir?
Afyonkarahisarlı demirci ustası Ahmet Ağa'nın oğlu olan Ali Bey, 1878 yılında Afyonkarahisar'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladı. O günlerdeki lider davranışları yüzünden arkadaşları O’na "Vezir Ali" demeye başladılar. Babasını küçük yaşta kaybetti. Annesi Fatma Hanımın çabası ile Bursa Askeri Lisesi'ne gönderildi. Oradan Harp Okulu'na geçti ve tam 20 yaşında iken, 1898 yılında teğmen rütbesiyle Türk Silahlı Kuvvetleri safına katıldı.
Yüzbaşı oluncaya kadar geçen süre içerisinde Makedonya ve Arnavutluk dağlarında çetecilere karşı Osmanlı varlığını savundu. 1907 yılında Manastır'da örgütlenen "İttihat Terakki" içinde yer aldı. Hareket Ordusu ile İstanbul'a girdi. 1919'da Trablusgarp Cephesi'ne gönderildi. Burada Mustafa Kemal'in yanında bulundu. O sırada Enver Paşa da Bingazi'de idi. Balkan ve I. Dünya Savaşları’nda cephelerde savaştı.
Mondros Mütarekesi’nin yüz kızartan sonuçları gelmeye başladığı günlerde Ayvalık'ta 172. Alayın Kumandanlığını yapıyordu. 15 Mayıs 1919'da İzmir'e asker çıkaran Yunanlılar, 29 Mayıs'ta Ayvalık'a çıkmak istediler. İstanbul'dan gelen emir, "Bırakın çıksınlar!" biçiminde olmasına rağmen Ali Bey, Yunan'a ilk kurşunu atarak, mukavemeti ve böylece Milli Mücadeleyi resmen başlatıyordu.
Ali Bey 1919 yılında yapılan seçim sonunda Afyonkarahisar Mebusu olarak, Osmanlı Mebusan Meclisi'ne girdi. Ancak kısa bir süre sonra İngilizler tarafından tutuklanarak, birçok vatansever aydın gibi Malta'ya sürüldü. Malta'dan kurtulup yurda döndüğünde TBMM açılmıştı ve Atatürk O'nu ve bazı arkadaşlarını bekliyordu. Doğal olarak Ali Bey de Birinci Meclis’te Afyonkarahisar Milletvekili olarak yerini aldı.
Ali Bey, fikir ayrılıkları dolu olan bu I. Meclis’te, 1. grupta yer aldı. II. Meclis’te Atatürk'ten yana olanların büyük çoğunluk sağlamalarında Ali Bey'in büyük payı oldu. II. Meclis’te Cumhuriyet Halk Partisi Programı ile Anayasa taslağının hazırlanmasında Kazım Karabekir, Ziya Gökalp, İsmail Canbolat, Yusuf Akçura, Ahmet Ağaoğlu ve Celal Bayar ile birlikte görev aldı. Uzun yıllar Halk Partisi’nin Grup Başkanlığı görevini sürdürdü.
İsyanlarda kurulan Ankara İstiklal Mahkemesi Başkanlığı’na getirildi. 16 Şubat 1934 Tarihinde Bayındırlık Bakanlığı’na seçildi. Ulaştırma işlerinin bayındırlıktan ayrılması üzerine oluşturulan Ulaştırma Bakanlığı’nın, 3 Nisan 1939 tarihinde ilk Bakanı oldu. Her iki Bakanlıkta da büyük işler başardı. Bir çok yabancı kuruluşun millileştirilmesini sağladı. Memleketin demir ağlarla örülmesinde onun payı büyük oldu. Soyadı Kanunu çıkınca Atatürk ona 'ÇETİNKAYA' soyadını verdi. Zira Ayvalık’ta düşman karşısında, gerçekten çetin bir kaya olmuştu.
Sonraları adıyla, soyadıyla Ali Bey, yurdun çeşitli yerlerinde yaşatıldı. Aralıksız 1946 yılına kadar Afyonkarahisar milletvekilliği yapan Ali Çetinkaya, 21 Şubat 1949 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Naaşı Afyonkarahisar'a getirildi ve Afyonkarahisar Belediyesi tarafından Asri Mezarlık içerisinde inşaa edilen Anıt Mezar'a defnedildi.
Her yıl, ilk kurşunun atıldığı 29 Mayıs tarihinde Ayvalık’ta törenle anılmaktadır. Günümüzde, Ayvalık'ta Yunan işgaline karşı ilk kurşunun atıldığı yer olarak kabul edilen tepede onun adını taşıyan Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait Rehabilitasyon Merkezi Komutanlığı yer alır. Ayrıca Ayvalık ve çeşitli yerleşim yerlerinde onun adını taşıyan okullar, ada, gar, kampüs, bulvar, mahalle, sokak ve caddeler bulunmaktadır.
