Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın uzun süredir üzerinde çalıştığı “Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik Değişikliği” Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni düzenleme, imar planlarında okul, hastane gibi kamu hizmet alanlarında kalmasına rağmen kamulaştırma yapılmadığı için mülklerini kullanamayan vatandaşlara çözüm getirecek “imar hakkı aktarımı” sistemini hayata geçiriyor.
Yıllardır mülkiyet hakkı ile kamu yararı arasında yaşanan hukuki çıkmazlara son vermeyi hedefleyen düzenleme, 5 Aralık 2024’te TBMM’de kabul edilen kanun teklifine dayanarak hazırlandı. Böylece İmar Kanunu’na eklenen yeni uygulama, hem vatandaşların mağduriyetini giderecek hem de kamu hizmet alanlarının daha hızlı kazanılmasını sağlayacak.
Sistem nasıl işleyecek?
Yeni yönetmelikle getirilen imar hakkı aktarımı, kamulaştırma yerine uzlaşıya dayalı bir yöntem sunuyor:
Değer Tespiti: Öncelikle, vatandaşın kamu alanında kaldığı için kullanamadığı imar hakkı, Sermaye Piyasası Kurulu lisanslı bağımsız değerleme kuruluşları tarafından belirlenecek.
Hak Aktarımı: Belirlenen hak, imar planında “gelişme alanı” olarak belirlenen başka bir parsele aktarılacak.
Karşılıklı Muvafakat: İşlem, haklarını devreden ile imar hakkını devralacak tarafın rızasıyla yapılacak.
Bu yöntemle vatandaşlar mağduriyet yaşamadan haklarına başka bir yerde kavuşurken, kamu da uzun kamulaştırma süreçlerine girmeden planladığı hizmet alanlarını kazanmış olacak.
Dijital şeffaflık: PARSİD sistemi
Düzenleme, şeffaflığı artırmak için Parselasyon İzleme Denetleme Sistemi (PARSİD) adlı dijital platformu da zorunlu hale getirdi. e-Devlet entegrasyonu sayesinde vatandaşlar artık:
Taşınmazlarına dair parselasyon onaylarını ve askı ilanlarını anında görebilecek,
İlgili idareye gitmeden tüm teknik bilgi ve plan detaylarına ulaşabilecek,
Planlara yönelik itirazlarını e-Devlet üzerinden kolayca yapabilecek.
Yeni düzenleme, bir yandan kamusal yatırımların önünü açarken diğer yandan binlerce mülk sahibinin yıllardır yaşadığı belirsizliği ortadan kaldırarak şehircilikte yeni bir dönemin kapısını araladı.