Uzun Çarşı’nın Yeniden Doğan Ruhu ve İrfan Usta’nın Köfte Kokan Sokağı
Yaz bitti! Çok sıcaktı, yağışsız kuraktı derken bitti işte. Yazla beraber çoğunun tatili de bitti sayılır. Öğretmenler, öğrenciler yeni öğretim yılına girerken tatil dönüşleri de başladı. Tabi bu yuvaya dönüşlerin yolu Afyonkarahisar merkeze düşmüşse yöresel ürünlerin alışveriş zamanıdır.
Uzun Çarşı, alışveriş yapan tatilcilerle dolar taşar böyle zamanlarda. Telaşlı insanların ellerinde poşetlerle bir o yana bir bu yana koşuştuğunu görürüm tarihi Uzun Çarşı’nın yollarında. Yenilenen yüzü ile bir başka güzelleşti Uzun Çarşı. Alışveriş telaşından güzelliğinin farkına varamasa da pek çoğumuz, gizemli atmosferini fısıldar usulca gözümüze gönlümüze.
Çarşılar şehrin kalbinin attığı yerlerdir. Hemen hemen her şehirde dünlerden kalan çarşılar vardır. Özellikle tarihi çarşılar tarih boyunca ticaretin merkezlerini oluşturmuş mekânlardır. Genellikle şehrin merkezinde bulunur. Eski yapılar, dar sokaklar, çeşitli dükkânları ve zengin kültürel kullanımları ile dikkati çeker.
Afyonkarahisar da, tarih boyunca ticaretin ve kültürün kesiştiği bir şehir oldu. Bu ruhun en canlı yansımasından biri de hiç şüphesiz Uzun Çarşı’dır. Geçmişte şehrin kalbi sayılan, her dükkânından ayrı bir hikâye kokan bu tarihi çarşı, son dönemde yapılan düzenlemelerle yeniden hayat buldu. Restore edilen taş yapılar, modern dokunuşlarla uyumlu sokak düzenlemeleri ve geleneksel esnafların yüzleriyle Uzun Çarşı, adeta zamansız bir yolculuk sunuyor.
Her ne kadar büyük alışveriş merkezleri yapılsa da, tarihi çarşıların yerini tutmuyor. Afyonkarahisar’ın da kalbinde yer alan Uzun Çarşı şehrin tarihine tanıklık etmiş, kültürel mirasın ve ticari hayatın merkezinde önemli bir yer tutmuş değerlerimizdendir. Yaklaşık yüz yılı aşkın bir süredir ayakta duran bu çarşı sadece yerel halkın değil aynı zamanda turistlerinde ilgisini çeken bir merkezdir diyebiliriz. Şehrin ekonomik ve kültürel dokusunu şekillendiren Uzun Çarşı geleneksel mimarisi ve tarihi atmosferi ile meraklı gözlere sadece alışveriş imkânı sunmaz, aynı zamanda tarihi atmosferi de yakalamalarını sağlar.
Uzun Çarşı’nın samimiyetini, içtenliğini bulamazsınız yeni alışveriş merkezlerinde. Dükkânların karşılıklı sıralandığı rengârenk otantik ortamda yöresel ürünlerini pazarlayan esnaf bir yerde Afyonkarahisar’ın temsilcisi gibidir. O yüzden esnaflar başta temizlik olmak üzere, güler yüzlü, tatlı dilli, anlayışlı, sabırlı, doğru, dürüst, ahlaklı, yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmak, kaliteli ve hızlı hizmet anlayışına sahip olmak gibi özellikleri taşımalıdır. Pek çok esnafımızın bu özellikleri taşıdığını biliyorum.
Çarşının her köşesinde ayrı bir esnaf sıcaklığı hissedilirken, Zülali Camii aralığında yükselen köfte kokusu ziyaretçileri adeta davet ediyor. Bu koku, yıllardır Afyonkarahisar’ın damak hafızasında iz bırakan Köfteci İrfan Arpaöz’e ait. İrfan Usta’nın köfteleri sadece bir lezzet değil, aynı zamanda samimiyetin, ustalığın ve esnaf kültürünün sembolü.
Önceleri ufak dükkânında mangalın başında müşteriyle sohbet eden, köftesini el emeğiyle yoğuran ve “önce gönüllere dokunmayı” ayırıcı özellik edinen İrfan Usta, Uzun Çarşı’nın yeniden canlanan ruhunu tamamlıyor. Onun köfteleri, çarşıda atılan adımların ardından dinlenme ve şehrin tadını doyasıya hissetme vesilesi oluyor.
Uzun Çarşı’mızın tarihi kadar eski dededen babaya, babadan oğula süregelen, dört nesildir köfteciliğe devam eden, 80 yıldır bu işle uğraşılan Köfteci İrfan adıyla duyduğumuz İrfan Arpaözü ve oğulları Afyonkarahisar’ın sayılan sevilen meşhur köftecisi. Uzun Çarşı’ya yolu düşenlerin Zülali Camii aralığında uzun kuyruk bekleyerek yemek istedikleri salaş ortamda küçük masa ve taburelerde oturup yeme şansını yakalayabilirsiniz. Tabii geç kalmamışsanız. Hazırladıkları köfteler bitince serviste bitiyor. “Bu günlük yeter” diyerek fazla hırsa düşmeden, şükrederek gününü tamamlıyor.
Gelen müşterileri ile ayaküstü sohbet ederek gönüllere de hitap eden Köfteci İrfan kendisini kısaca anlatıveriyor. 1956 doğumlu olduğunu, ilkokulu bitirdikten sonra babasının yanında çırak olarak bu işe başladığını söylüyor o şirin Afyon ağzıyla. Köfteciliğinin tarihini anlatıyor, Ahmet dedesi 1942 yılında köfte barakası açmış, 1957 ye kadar devam eden dedesinden, babası; seyyar araba ile devralıyor. Kendisi okuyamadığı için “çocuklarımı okuttum “ diyor. Üniversite mezunu oğulları da baba mesleğini seçmiş, dededen kalan mesleğini sürdürüyor. Eşinin de kendisine büyük destek olduğunu ifade eden Köfteci İrfan, aile boyu bu mesleğin içinde olduklarını vurguluyor.
Bugün Uzun Çarşı’ya adım atan herkes, yalnızca taş duvarların arasındaki tarihi değil, aynı zamanda İrfan Usta’nın köftesinde vücut bulan şehrin samimi ruhunu da keşfediyor. Afyonkarahisar’ın yenilenen yüzünde geçmişle geleceği buluşturan bu çarşı ve onun gönül dostu esnafları, kentin en kıymetli hazineleri arasında yerini alıyor.