Ortak değerleri ayakta tutan, dargınların barışmasına vesile olan bayramlar, dededen toruna yüzyıllardır sürdürülen gelenek ve göreneklerin de devamlılığını sağlıyor. AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgiye göre, arife günü ikindi namazını veya bayram günü bayram namazını müteakip mezar ziyaretleri, cami avlusunda toplu bayram yemeği, bayramın ilk günü hastaların ve büyüklerin ziyaret edilmesi, arife günü hazırlanan ekmeklerin komşulara dağıtılması, bayramlık giysilerin alınması, çocuklara bayram harçlığı verilmesi, şeker ve tatlı ikram edilmesi, Kurban Bayramı’nda kurban etiyle özellikle de kurbanın ciğeriyle oruç açılması gibi pek çok gelenek ülkenin çoğu yerinde sürdürülüyor. -Asırlık çınar altında bayramlaşma Afyonkarahisar’ın Kızılören ilçesinde vatandaşlar, asırlık çınar altında bayramlaşıyor. Çınar altındaki Ulu Cami’den ilk çıkan kişinin başlattığı bayramlaşma, saatlerce devam ediyor, ilçe meydanında kuyruklar oluşuyor. Bayramlaşmaya ayrıca ilçe dışından da vatandaşlar katılıyor. -Tüm ilçe aynı sofranın etrafında buluşuyor Eskişehir’in Mihalgazi ilçesinde dini bayramlar, toplu bayramlaşma törenleriyle imece usulü kurulan sofralarda birlik ve beraberlik içinde kutlanıyor. Ramazan ve Kurban bayramlarında halkın evlerinde hazırladıkları yemeklerden büyük sofralar kurarak bayram heyecanını birlikte yaşamasına dayanan gelenek, ilçenin kurulduğu 1300’lü yıllardan bu yana sürdürülüyor. İlçe sakinleri, Kurban Bayramlarının ikinci günleri erkekler ve kadınların ayrı mekanlarda bayramlaşmasının ardından imece usulüyle kurulan sofralarda bir arada oluyor. -“Bayram yeri” Kandıra ilçesinde 1930’lu yıllardan beri köy sakinleri her bayram belirlenen bir günde komşu köye misafir olarak “bayram yeri” geleneğini sürdürüyor. Her bayramda başka bir köyün sakinleri, çevre köylerden gelen ziyaretçilerine ev sahipliği yaparak misafirlerini en iyi şekilde ağırlıyor. Bayramda en güzel kıyafetlerini giyen köy sakinleri, otobüs, traktör ve otomobillerle ev sahibi köye giderek, bayramlaşma törenine katılıyor. Köyün gençleri de “bayram yeri” olarak belirlenen sokakta birbirleriyle görüşme imkanı buluyor. -Şekerle “amin duası” Antalya’nın Kumluca ilçesine bağlı Belen köyünde yüz yıllardır “amin duası” yapılıyor. Bayram namazı için çocuklarıyla camiye gelen köylüler, namazın ardından cami önünde bayramlaşmaya katılıyor. Cami önündeki şeker satıcılarından şeker alan köylüler, köy meydanında açılan örtüye boşalttıkları şekerleri, çocuklara eşit dağıtıyor. Şeker dağıtımından sonra köy imamı çocuklara dua ettiriyor. Çocuklar da aldıkları şekerler için yüksek sesle “amin” diyerek teşekkür ediyor. -İhtiyaç sahiplerine pişmiş kurban eti Edirne’nin Süloğlu ilçesine bağlı çoğunluğunu Bulgaristan göçmenlerinin oluşturduğu Geçkinli köyünde, bayramın ikinci günü kurban kesen köylüler, etin bir payını, kurban geleneğini yerine getirmek için okul bahçesine getiriyor. Burada imece usulü kimi köylü ateş yakıyor, kimi köylü Eti hazırlıyor, kimi de kazanları yıkıyor. Hazırlıkların tamamlanmasının ardından okul bahçesinde pişirilen etler, köyde yaşayan, kurban kesen kesmeyen herkese dağıtılıyor. Etin bir kısmı da geleneğin yaşatıldığını bilerek köye ziyarete gelen misafirler için ayrılıyor. -Tahta Dönme Dolap Şenliği Rize’nin Ardeşen ilçesinde Kurban Bayramı’nda geleneksel “Tahta Dönme Dolap Şenliği” düzenleniyor. İlçeye bağlı Akdere köyünde her yıl düzenlenen şenlikte çok sayıda vatandaş köye gelerek dönme dolaba binme heyecanı yaşıyor. -Kurban etinin üzerine aşure Aydın’ın Karacasu ilçesinde kurban kesen herkes aşure dağıtıyor. Maddi durumu iyi olan bir aile tarafından başlatılan aşure hazırlıkları, yakın komşuların yardımıyla ve her evden bir malzeme toplanarak, tamamlanıyor. Aşureye daldırılan ilk kaşığa bakla gelirse o senenin Bereketli geçeceğine inanılıyor. İlk önce yaşlıların tattığı aşure, evlere ise aşure dağıtıcıları tarafından manilerle ikram ediliyor. -Çevre köylerden gelen misafirler Kastamonu’nun Kızılcaören köylüleri bayramlarda çevre köylerden gelen misafirleri ağırlıyor. Çevre köylerden bayram namazına gelenleri, Kızılcaören köylüleri ikişer, üçer kişilik gruplarla kendi evlerine götürüyor. Misafirlerle yapılan kahvaltının ardından öğle namazına gidilirken, evde hazırlanan yemekler de cami avlusuna taşınıyor. Herkesin avluya toplanmasının ardından yemekler yeniyor, salıncaklar tahterevalliler kuruluyor. -Bayram konatı Bartın’da “bayram konatı” geleneği yüzlerce yıldır devam ettiriliyor. Konat, üzerinde çeşitli yemekler bulunan sininin adıdır. Bayram namazı kılındıktan sonra cami hoparlöründen konat yapılacağı köy halkına duyuruluyor. Her hanede hazırlanan çeşitli yemekler konat sinisine koyulup, herkesin toplanacağı yere götürülüyor. Öğle namazının kılınmasından sonra yemekler hep birlikte yeniyor. Konat yapılmayan köylerin halkı, konat yapılan köylere giderek, hısım akrabalarıyla bayramlaşma imkanı buluyor. -Mersin’de pişmaniye, Gaziantep’te kahke, Sivas’ta memecim Mersin’in Erdemli ilçesinde bayramda misafirlere pişmaniye ikram ediliyor. Zahmetli işlerin altından birlik içinde kalkmanın sembolü olan pişmaniye, yağ, un, şeker gibi her evde kolaylıkla bulunabilen malzemelerden yapılıyor. Bayram arifesi toplanan akrabalar, birlikte yaptıkları pişmaniyenin bir kısmını o akşam yiyor, kalanı ise ertesi gün bayramlaşmak için gelen misafirlere ikram ediyor. Gaziantep’te un, yağ ve su ile yapılan kahke, serin fırın tekniği denilen kısık ateşte uzun süre pişirilerek hazırlanıyor. Bayramda misafirlere ikram edilen kahkeler ayrıca bayramlaşmak için gelen çocuklara da veriliyor. Sivas’ta arife sabahı bayramlık elbiselerini giyen çocuklar, yöreye özgü memecim adlı küçük, yağsız simitleri kapı kapı gezerek topluyorlar. Çocukların, “Memecimin havası, madelerin tavası, gökten rahmet, yerden bereket, amin amin bir gilik” manisini söyleyerek memecim istemesi üzerine ev sahibi, çocukların ellerindeki sopalara bu simitlerden takıyor. Çocuklar aldıkları hediyenin karşılığında ev sahibine dualar ederek ayrılıyor. -Buhur yakma Muğla’nın Ortaca ilçesine bağlı Yeşilyurt köyünde her yıl arife gününde, yöreye özgü sığla ağacının kurutulmuş kabukları ile “buhur yakma” geleneği tekrarlanıyor. Arife gününde akşam saatlerine doğru yakılan odunlar köz haline geldikten sonra tepsiye alınıyor. Közün üzerine kurumuş buhurlar konularak Fatiha ve İhlas sureleri okunuyor. -Kurbanlar Çoban Baba Türbesi’nde kesiliyor Kütahya’nın Soğukçeşme köyünde var olan kurban geleneği, Kütahya-Eskişehir yolu üzerindeki Ilıca Erenler bölgesinde yer alan Çoban Baba Türbesi’nde gerçekleştiriliyor. Kurbanlar, yöre halkı için ayrı bir önemi bulunan türbede, kesilip, pişiriliyor. Burada namaz kılınıyor, pişmiş kurban Eti ve aşure dağıtılıyor. -Mezarlıkta şeker dağıtılıyor Elazığ’ın Maden ilçesinde arife sabahı, çörek, tatlı ve şekerle mezarlık ziyaretine gidiliyor. Duaların okunmasının ardından çörek ve şekerler mezarların başına konuyor. Büyükler gittikten sonra gelen çocuklar şekerleri alıyor. Bırakılan şekerlerin dışında çocuklara mezarlık dışında da şekerler dağıtılıyor. -“Dede” ağaçta salıncak Denizli’de bayramın ikinci ve üçüncü günleri genellikle öğle namazından sonra köyün gençleri tarafından “dede” denilen yaşlı ağaca salıncak kuruluyor. Çocuklara çikolata ve gofret dağıtılıyor, mani ve türkü bilen kişiler eğlenceye renk katıyor. Geleneğe göre, salıncağa binen kişi asla kendi sallanmıyor, onu mutlaka başkaları sallıyor. -Ebebiş toplama Ankara’da bayram sabaha çocuklar kendi aralarında gruplar oluşturup, grubun idarecisi olacak bir ebe seçiyor. Ebenin grubun ziyaret edeceği evleri belirlemesinin ardından mahalleyi kapı kapı dolaşan çocuklar, büyüklerin ellerini öpüp, “ebebiş” adını verdikleri yemiş, şeker veya harçlık topluyor. Çocuklar bayramlaşma için kapısını çaldıkları evin önünde “ebebiş ebebiş, vermeyen çürük diş” tekerlemesini söylüyor. -Gelin çöreği Tokat’ta gelin çöreği, arife günü gelinlik kıza erkek evi tarafından hediye götürme geleneğidir. Arife günü, damat tarafı fırınlara gelin çöreği hazırlatır. Hazırlanan gelin çöreği eskiden faytonlarla ve davul zurna eşliğinde kız tarafına götürürlerken şimdi ise arabayla götürmektedir. Kız tarafının erkek tarafını buyur etmesiyle hep beraber çörekler yenir. Bayramın ikinci günü ise gelin tarafı sarma, keşkek gibi düğün yemekler yaparak damat tarafını gelin çöreğini yemeye davet eder. Damat tarafı yine hediyelerle gelir ve birlikte yemekleri yiyip eğlenir. -Kızlar Bayramı Zonguldak’ın Alaplı beldesinde bayramların son gününde Kızlar Bayramı kutlaması yapılıyor. Gençlere tanışma imkanı veren kutlamada, Hükümet Caddesi’nde sabahın erken saatlerinde toplanan gençler, yöresel kıyafetlerini giyerr ve “Kaptaşın altı bayır, Yanıyom cayır cayır, Ana beni eversene, Hem sevap işlersin hem de hayır” manisini söylüyor. -Pişinin suyu çocuklardan Konya’da arife gecesi bu bayramlıkları giyen çocuklar, arife suyu adı verilen, pişi yapımında kullanılacak suyu doldurmak için çeşmeye gidiyor. Arife suyuyla pişi hamuru yoğrulurken, çocuklar da bayramda pişilerini takacakları iğde ağacından yapılma şişlerini yıkıyor. Bayram günü çocuklar, ev ev dolaşıp “pişi tak” diye bağırarak pişilerini topluyor.
