İŞTE O BİLGİ NOTU:
ZAFER’İN 2020 YILI AFYONKARAHİSAR FAALİYETLERİ VE 2021 YILI PLANLAMASI
Ajansımız Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olarak, Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa ve Uşak illerinden oluşan TR33 Bölgesi’nin, yerel ve bölgesel sürdürülebilir kalkınmasını sağlamaya yönelik hizmet vermek üzere kurulmuş olup 2020 yılında da faaliyetlerine tüm hızıyla devam etmiştir.
Ajans faaliyetlerimizi kısaca özetlersek;
- planlama, programlama ve araştırma faaliyetleri,
- proje destekleme ve izleme faaliyetleri,
- proje geliştirme ve uygulama faaliyetleri
- yatırım destek ve tanıtım faaliyetleri
Planlama, Programlama ve Araştırma Faaliyetleri
Ajansımız, ulusal plan ve programlarla uyumlu şekilde, yerel dinamikleri dikkate alarak, Bölge illerinin gelişimine yönelik stratejiler belirlemekte, eylem planları hazırlamakta ve istatistikler oluşturmaktadır. Ajansımızın Ramazanda Bölgesel Kalkınma Sohbetleri adı altında düzenlemiş olduğu Covid-19 ve Ekonomik Etkileri, Covid-19 Sürecinde Verilen Devlet Destekleri, Kaynak Verimliliği, Aile Anayasası, Pandeminin AB Projelerine Etkileri, Erasmus+ ve TÜİK Veri Paylaşım Portalının kullanımı panel ve eğitimlere toplam 868 kişi katılım sağlamıştır.
Ajansımızın Bölgesel Kalkınma Yaz Sohbetleri adı altında düzenlemiş olduğu Teknik Destek ve Fizibilite Desteği Programları Tanıtımı, E-TUYS Başvuru ve Uygulama Süreçleri, Pandemi Sürecinde Gelişen E-Ticaret Piyasası online panellerine 649 paydaşımız katılım sağlamıştır.
Bölgesel Kalkınma Güz Sohbetleri kapsamında ise Türkiye ve Avrupa Birliği Arasında Şehir Eşleştirme Programı, Yönetim Danışmanlığı ve Kaynak Verimliliği Destekleri, UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Üyeliği ve Afyonkarahisar Tecrübesi, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklikler konulu panellere 436 paydaşımız katılım sağlamıştır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından COVID-19 salgını, 11.03.2020 tarihinde pandemi olarak ilan edilmiştir. Pandemi sürecinden dünya ve ülke ekonomisi oldukça yüksek düzeyde etkilenmiştir. Pandeminin Ajansımızın hizmet verdiği bölgedeki etkileri, organize sanayi bölgelerinde yer alan firmaların elektrik tüketimlerindeki değişimler (Mart-Nisan 2019 ile Mart-Nisan 2020 arasındaki) sektörel bazda dikkate alınarak incelenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda Ajansımız tarafından hazırlanan “COVID-19’un TR33 Bölgesi’ndeki Ekonomik Etkileri” araştırması, özellikle imalat sanayine yönelik yürütülmüş, turizm ve hizmet sektörüne genel olarak değinilmiştir
Ayrıca Bakanlığımız tarafından pandeminin etkilerinin ölçülmesine yönelik rapor hazırlıklarına girdi oluşturması için Ajansımızın hizmet verdiği dört il için ilgili paydaşların katkılarıyla “COVID-19 Salgınının Ekonomik ve Sosyal Etkilerinin Değerlendirilmesi” raporları hazırlanmıştır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından 26 kalkınma ajansının kuruluşundan günümüze plan, program, strateji, analiz raporları vb. niteliğinde hazırlamış olduğu dokümanlara, internet üzerinden tek bir platformdan kolayca ulaşılmasını sağlayan “Kalkınma Kütüphanesi” web sitesi kullanıma açılmıştır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, yatırımcıların ve girişimcilerin işlemlerini kolaylaştıracak yeni bir uygulamayı devreye almıştır. Devlet tarafından verilen destek, hibe ve teşvikleri tek çatı altında toplayan www.yatirimadestek.gov.tr adresli internet sitesi yayın faaliyetine başlamıştır.
Proje Destekleme ve İzleme Faaliyetleri
Afyonkarahisar’dan 28 Projeye 13.2 Milyon TL Destek, 17.4 Milyon TL Yatırım
Ajansımız mali ve teknik destek mekanizmalarıyla 2020 yılında da paydaşlarına destek sağlamaya devam etmiştir. 2020 yılında Teknik Destek Programımızla Afyonkarahisar’dan 11 faaliyete destek verilerek farklı konularda eğitim ve danışmanlık hizmeti alınması sağlanmıştır. Fizibilite Desteği Programımızla ise Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası’nın 150 bin TL bütçeli “Afyonkarahisar Sağlık Endüstri Bölgesi Fizibilite Raporu Hazırlanması” projesi %100 oranında destek almaya hak kazanmıştır.
27 Şubat’ta Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sayın Mustafa Varank’ın teşrifleriyle ilan edilen turizm altyapısı ve mesleki eğitime yönelik 2020 yılı proje teklif çağrıları sonuçlarını Eylül ayı sonunda açıklanmıştı. Bu kapsamda Afyonkarahisar’dan 11 projeye 8 milyon TL destek sağlanacak olup projelerin eş finansmanları ile birlikte toplam yaklaşık 11 milyon TL’lik yatırım bölgemize kazandırılacaktır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2020 yılında Ajanslar aracılığıyla COVID-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık Programı başlatılmıştır. Ajansımız da bu kapsamda Afyonkarahisar’dan 2 projeye yaklaşık 2 milyon TL’lik destek vererek toplam 2.1 milyon TL yatırım yapılmasına vesile olmuştur. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün “Tarlada Coronaya Dur Diyoruz, Üretime Devam Ediyoruz” projesi ile Sultandağı Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin “Mevsimlik Tarım İşçilerinin Salgına Olumsuz Etkilerinin ve Salgından Etkilenmelerinin Önlenmesi” projesi kapsamında mevsimlik tarım işçilerinin çalışma şartları iyileştirilerek gıda tedarik zincirinde sürdürülebilirliğin sağlanması amaçlanmıştır.
2019 yılında ilan ettiğimiz 2020 yılında projelerin uygulanmaya başladığı Yeni Nesil Eğitim Mali Destek Programı (YENEP). 10 Milyon TL bütçeli YENEP ve “KENDİN YAP HAREKETİ”; özellikle 6-14 yaş arasındaki çocukların algoritmik düşünme, robotik kodlama, tasarım, üretkenlik, yenilikçilik ve girişimcilik kapasitelerini geliştirmeye yönelik başlatılmış; ulusal / yerel düzeyde kamu, üniversite, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarından ilgili paydaşlarla birlikte sistematik biçimde uygulanacak bir eğitim ve dijital dönüşüm programıdır. YENEP ve Kendin Yap Hareketi, lider teknoloji ve girişim şirketleri ile uluslararası sivil toplum kuruluşları tarafından desteklenmektedir. Bu kapsamda, ASELSAN, Arçelik, Microsoft, İnsider, Lego Education, Robotis, SANLAB firmaları; Habitat Derneği ve Bilim Kahramanları Derneği ile iş birliği yapılmıştır.
Afyonkarahisar’dan desteklenen 9 projeye Ajansımız tarafından sağlanacak 1.9 milyon desteğe ek olarak özel sektör, STK, yerel yönetim ve meslek kuruluşları arasından projelerde ortak/sponsor olarak yer alan toplam 42 kurum / kuruluş tarafından da sağlanacak destekle toplam 2.1 milyon TL yatırım yapılacaktır. Projeler kapsamında 11 sabit ve 1 mobil kendin yap atölyesi kurulacak olup %3.500 kapasite artışı olacaktır. Bununla birlikte, 304 öğretmenin toplam 13.630 adam x saat eğitim alması sağlanacaktır. Bölgemizde YENEP kapsamında yaklaşık 2500 öğrenci eğitim alacaktır.
Proje Geliştirme ve Uygulama Faaliyetleri
Ajansımız, ulusal ve uluslararası fonları takip ederek uluslararası fonları sağlayan kurumlara başvurmak üzere Ajans adına proje üretmekte, Bölge paydaşlarını bu fonlara yönlendirmekte ve fonlardan yararlanmak isteyen paydaşlara destek vermektedir. Bu kapsamda Ajans koordinasyonunda proje geliştirmek ve başarılı projeleri uygulamak, Bölgede kapasite/farkındalık yaratmak suretiyle farklı ulusal ve uluslararası fonların Bölge’ye çekilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Güdümlü Proje Destek mekanizmamız kapsamında Ajansımızın öncülüğünde ve ilgili kurumlarla iş birliği içerisinde Afyonkarahisar’da yürütülen “Mermerde Yüksek Verim, Yüksek Katma Değer Projesi” ile İscehisar Mermer İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde "Mermer Akademisi" olarak adlandırılan bir merkez kurulmuştur. Mermer Akademisi sayesinde orta-düşük teknolojili bir sektör olarak sınıflandırılan mermer sektöründe AR-GE ve tasarım faaliyetleri ile yeni ürünler geliştirmek, ara ve uç ürünler üretmek, sektörün eğitim ihtiyacını karşılamak ve pazarlama olanaklarını geliştirmek suretiyle Afyonkarahisar ili ve çevre illerde mermerden elde edilen katma değerin artırılması amaçlanmaktadır. Mermer Akademisinde eğitimler verilmeye başlanmıştır. www.mermerakademisi.org.tr adresinden eğitim takvimine ulaşabilir ve başvuru yapabilirsiniz. Toplam bütçesi 6.6 milyon TL olan proje Ajansımız 4.9 milyon TL destek sağlamaktadır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında 2019 ve 2020 yıllarında başarılı bulunan projelerimizle en başarılı Ajans ve Bölge unvanı kazanılmıştır. 2019 SOGEP kapsamında Afyonkarahisar’dan 1 proje başarılı bulunmuş olup 1.1 milyon TL destek alacak olan proje kapsamında 1.2 milyon TL yatırım yapılacaktır. 2020 SOGEP kapsamında ise başvurulan 3 proje de başarılı bulunmuş olup 3.1 milyon TL destekle 4.5 milyon TL yatırım yapılacaktır.
2020 SOGEP Afyonkarahisar Projeleri
- Afyonkarahisar Belediye Başkanlığı’nın “Engelsiz Gastronomi Mutfağı ve Terapi Merkezi” Projesi.
- İhsaniye Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin “Atalık Tohumlar Kadınların Elinde Yeşeriyor” Projesi.
- Şuhut Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin “Keşkek Evi Kadınlara Umut Oluyor” Projesi.
2020 yılı Afyonkarahisar için önemli gelişmelerin olduğu bir yıl olmuştur. 2019 yılında Ajansımızın ve paydaşlarımızın koordinasyonuyla Avrupa Tarihi Termal Şehirler Birliği’ne (EHTTA), ve gastronomi alanında UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağına üye olan Afyonkarahisar, şimdi de UNESCO Öğrenen Şehirler Küresel Ağına üye olmuştur. Afyonkarahisar artık ağda yer alan Öğrenen Şehirlere dair güncel bilgilere erişebilecek, hareketli bir çalışma ağının parçası olacak, diğer Öğrenen Şehirler ile bilgi paylaşımında bulunabilecek, uzmanlar ve profesyonellerden oluşan bir ağ ile iletişimde olacaktır.
Yatırım Destek ve Tanıtım Faaliyetleri
Yatırım destek ve tanıtım faaliyetleri kapsamında Ajansımız Afyonkarahisar’ın yatırım ortamına ilişkin en güncel ve doğru bilgileri tek elden sağlayarak ücretsiz rehberlik ve danışmanlık hizmetleri sunarak yatırım süreçlerini kolaylaştırır ve hızlandırır. Bu kapsamda 2020 yılında 171 yerli, 3 yabancı firmaya danışmanlık ve tanıtım yapılmış olup 4 yerli firma yatırım kararı almıştır. Bu yatırımlar kapsamında 9 milyon TL sabit yatırım tutarı ve 78 kişinin istihdam edilmesi öngörülmektedir.
2021 Yılı Planlaması
2021 yılındaki önceliklerimiz;
- yönetim danışmanlığı,
- proje havuzu,
- yatırım danışmanlığı ve yatırımcılara yol göstericilik,
- kurumsallaşma ve etki değerlendirme olacaktır.
2020 yılında faaliyetlerine başladığımız proje havuzu çalışmaları kapsamında paydaşlarımızla birlikte Bölgemizin potansiyelini açığa çıkaracak, ekonomik kalkınmasına ivme kazandıracak projeler geliştirmeye 2021 yılında da devam edilecektir. Güdümlü proje, sosyal destek projesi ve ulusal/uluslararası fonlarda değerlendirilebilecek projeler olarak gruplara ayrılan projelerle açılacak çağrılardan yararlanılacaktır.
Proje konusunda bölge paydaşlarımızın gücünü artırmak ve daha üretken hale gelmesini sağlamak amacıyla tüm il ve ilçelerimizde proje ofisleri kurulması yolunda da adımlar atılmaktadır. Bu ofisler, Ajansımızla sürekli irtibat halinde, hizmet verdikleri il/ilçe için projeler üretmekte ve bunların ulusal ve uluslararası fonlardan desteklenerek gerçekleştirilmesi için çaba gösterecekler.
Bakanlığımız tarafından 2020 ve 2021 yılı teması kaynak verimliliği olarak belirlenmiştir. Ajansımız da 2020 yılında başladığı çalışmalara 2021 yılında da devam edecektir. Bu kapsamda bilinçlendirme faaliyetleri, teknik destek ve ilgili konularda eğitimler verilecektir.
Hâlihazırda Ajansımız tarafından yürütülen yatırımcılara yol gösterme faaliyeti kapsamında 2021 yılında proaktif bir yaklaşıma geçilecektir. Bu çerçevede yatırım destek ofislerinin sahada daha çok yer alması ve yatırımcıları daha yakından tanıyarak sorun ve ihtiyaçları konusunda bilgi sahibi olması, öneriler geliştirerek onları doğru ve zamanında yönlendirmesi sağlanacaktır.
Kurumsallaşma kapsamında Ajans personeline farklı konu ve alanlarda verilecek eğitimlerle alanlarında uzmanlaşmaları sağlanacaktır. Yine hali hazırda kapanış raporları tamamlanan programlarımızın etki değerlendirmesine 2021 yılında da devam edilecektir.
AJANSIMIZIN ORTA VADELİ HEDEFLERİ
Ajansların mevzuatında belirtilen görevlerini daha etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri ve Ajans çalışmalarının etkinliğinin daha kolay ölçülebilmesi amacıyla Bakanlığımız koordinasyonunda 2019 yılından itibaren Sonuç Odaklı Program mantığına geçilmesi adına çalışmalar yürütülüyor. Ajansımız da bu çalışmalara tüm komisyonlarda yer alarak önemli katkılar sundu. Bu zaman içerisinde Ajanslar bölge planları, sektörel stratejiler ve saha çalışmaları ile uyumlu stratejik önceliklerini belirlemiş ve Sonuç Odaklı Programları’nı oluşturmuştur. Ajans olarak biz de bölgemizde 2021-2023 yılları arasında çalışmalarını yoğunlaştıracağı alanlara ilişkin çalışmalar yürüttük ve bunun sonucunda;
Savunma sanayi, otomotiv, gıda ve tekstil sektörleri öncelikli olmak üzere bölgenin imalat sanayisinin rekabet gücünün artırılması amacıyla “İmalat Sanayisinde Teknolojik Dönüşümün Sağlanması Sonuç Odaklı Programı (TEKNOSOP)”,
Bölge’de Alternatif turizm imkânlarını geliştirerek popüler turizm destinasyonları oluşturmak amacıyla “Alternatif Turizmin Geliştirilmesi Sonuç Odaklı Programı (TURİZM SOP)”
Dijital dönüşüm sürecine ve geleceğin mesleklerine uygun olarak sanayi ve turizm sektörleri öncelikli olmak üzere nitelikli iş gücü altyapısı oluşturmak amacıyla “mesleki eğitim sonuç odaklı programı (MESLEK SOP)” adını verdiğimiz 3 adet Program geliştirildi.
Sonuç odaklı programlar kapsamında uygulanacak 3 yıllık faaliyetlere ilişkin detaylı takvim bölgemizdeki ilgili tüm paydaşların da görüşlerini talep ederek çıkarılmış ve bu yıl içerisinde Bakanlığımızla paylaşılmıştır.
Ayrıca Sonuç Odaklı Programlar çerçevesinde yer almasa da “Yerel Kalkınma Fırsatı” başlığı altında organize sanayi bölgelerinin altyapı eksikliklerinin giderilmesi, bölgemizde kaynak verimliliği, yönetim danışmanlığı ve döngüsel ekonomi uygulamalarının yaygınlaştırılması, bölgemize yeni yatırımcıların çekilmesi, Afyonkarahisar ilimiz için oldukça önemli bir sektör olan mermer sektöründe katma değerli üretimin teşvik edilmesi yine önem verdiğimiz konular arasında yer almaktadır.
FİNANSMAN MALİYETİ DESTEĞİ
Özel sektöre yönelik tasarladığımız destek programları 2021 yılından itibaren hibe desteği yerine finansman desteği olarak verilecektir. Finansman desteği, kâr amacı güden gerçek ve tüzel kişilerin ilgili aracı kuruluş ile Ajans arasında imzalanacak protokolde belirtilen nitelikteki projeleri için, ilgili aracı kuruluşlardan alacakları krediler karşılığında ödeyecekleri faiz giderlerinin, Ajans tarafından karşılanmasını öngören karşılıksız yardımdır. Bu destek sayesinde özel sektörün Ajansımızdan daha fazla yararlanacağı bekleniyor.
KOBİ’LERDE DİJİTALLEŞME UYGULAMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI
Özellikle küresel ölçekte bir salgın haline dönüşen COVID-19 uzun vadede pek çok değişikliği beraberinde getirecektir. Uluslararası hareketliliğin yavaşlaması, yakın çalışma ortamı bulunan sektörlerde vardiya sisteminin zorunlu kılınması, salgının ağır seyrettiği bölgelerde üretimin durma noktasına gelmesi, sokağa çıkma yasakları, ihracat kotaları vb. pek çok önlem bazı sektörlerde geçtiğimiz yılın aynı dönemlerine oranla ciddi bir ekonomik daralmaya sebebiyet vermiştir. Bu süreçte en çok etkilenenler ise şüphesiz KOBİ’ler olmuştur. Teknik bilgilerinin yetersizliği ve dijitalleşmeye geçişin getirdiği yüksek maliyetler bu süreçte KOBİ’lerin önündeki en önemli iki engel olarak öne çıkmaktadır. KOBİ'lerin küresel pazarda rekabet ettikleri büyük ölçekli firmalara oranla göreli düşük kapasiteleri göz önüne alındığında, kamu girişimleri ve teşviklerinin bu sürecin yönetilmesinde son derece kritik öneme sahip olduğu bir gerçektir. Kamu teşviklerinin ise KOBİ'lerin salgın dönemi ve sonrası karşılaştığı kısa vadeli zorlukları atlatabilmeleri için değil; aynı zamanda dijitalleşme, eğitim ve inovasyonla ilgili daha geniş perspektifli ve daha uzun vadeli politikalarla kurgulanması, sürdürülebilirliğin sağlanması açısından olukça önemlidir. Bu sorunu gidermek adına Ajansımız tarafından 2021 yılında KOBİ’ler için bir mali destek programı ilan edilecektir.
TR33 BÖLGESİ ÖNE ÇIKAN TURİZM DEĞERLERİ ÇALIŞMASI
Bugüne kadar ilgili kurumlar tarafından TR33 Bölgesi illerinin ve ilçelerinin her biri için ayrı ayrı birçok tanıtım dokümanı hazırlanmış olmasına rağmen Ajansımızın hizmet verdiği illeri kapsayan ve bütüncül bir bakış açısıyla hazırlanmış bir belge bulunmamaktadır.
Bu eksikliği gidererek tanıtımlarda kullanılacak ve yerli-yabancı turistler için öncelikli turizm değerlerini barındıran bir doküman hazırlığına başlanmıştır. Bu hazırlık kapsamında Ajans tarafından yapılan çalışmalar ve bölgedeki kaymakamlıklar ve belediyelerden gelen önerilerle bölgenin turizm değerleri listesi hazırlanmıştır. 2021 yılında TR33 Bölgesi Öne Çıkan Turizm Değerleri Çalışması ve haritası hazırlanacaktır. Çalışma mümkün olduğu ölçüde görsellerle desteklenecek ve ilerleyen zamanlarda farklı tanıtım materyallerinin Ajans eliyle hazırlanmasına fayda sağlayacaktır.
Ayrıca turizm altyapısının geliştirilmesine, bölgenin destinasyon olarak sunulabilmesine yönelik kar amacı gütmeyen kurum/kuruluşların uygun başvuru sahibi olabileceği proje teklif çağrısı ilan edilecektir.
TR33 BÖLGESİ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLER TİCARİLEŞME ÇALIŞMALARI
Ülkemizde coğrafi işaret tescili sahibi ürün üreticileri, tescil sonrası ticarileşme sürecinde istenen başarıyı yakalayamamakta ve ürettikleri ürünleri coğrafi işaretin sağlayabileceği katma değeri elde edemeden satmaktadırlar. TR33 Bölgesinde coğrafi işaret almış 35 üründe de benzer durum geçerlidir. Bu kapsamda TR33 Bölgesi illerinde coğrafi işaret tesciline sahip ürünlerden her ilden en az 1 adet olmak kaydıyla ve en fazla 8 adet olacak şekilde coğrafi işaretli ürün seçilerek ticarileşmeye yönelik danışmanlık verilecektir. Hazırlanacak çalışmada üretici firmalar/kooperatifler çalışmaya dahil edilecektir. Burada elde edilen deneyimle bölgedeki diğer coğrafi işaretli ürünlerinde ticarileşmesi Ajans eliyle ilerleyen yıllarda yapılacaktır.
