Anasayfa
  • Afyon Haber
  • Spor
  • Siyaset
  • Asayiş Yaşam
  • Ekonomi
  • Sağlık
  • Sivil Toplum
  • Afyon Nostalji Bölge Haberleri Kültür Sanat Etkinlik Eğitim Afyon Özel Türkiye Dünya
  • Ara
SON DAKİKA:
Afyon'da 20 mahalle yabancı kaydına kapatıldı
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Prof. Dr. Kamil GÜNGÖR
  3. Doğu Türkistan
21 Haziran 2021 - 11:42

Doğu Türkistan

21 Haziran 2021 - 11:42
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Doğu Türkistan
Prof. Dr. Kamil GÜNGÖR
AKADEMİK YORUM

Doğu Türkistan ve Doğu Türkistan’a ilişkin meseleler ortalama insanımızın yüzeysel hatta kulaktan dolma bilgilere sahip olduğu bir konu... Sözgelimi Filistin konusundaki duyarlılığın Doğu Türkistan hakkında da olduğu söylenemez. Duyarlı kesimler var elbette... Bir de Doğru Türkistan diasporası var; Türkiye’de dünyada... Zira Çin’in baskısından ve ölüm tehdidinden endişe duyan önemli miktarda insan maalesef öz vatanından ayrılmak zorunda kalmıştır. Yaşadıkları toplumda iddia ve davaları, hatta kültürleri ile ilgili kamuoyu oluşturmaya çalışan ve konuyu dünyanın dikkatine sunma çabası içerisindeki “anavatanı dışında yaşayan azınlıktaki toplumlar” uluslararası hukukta diaspora ya da kopuntu olarak isimlendirilmektedir. En bilineni Yahudi diasporasıdır. Her ne kadar yaygın olarak diaspora dense de biz hicret merkezli ‘muhacir’ kelimesini kullanalım. Zira hicret geri dönüş için ve Allah rızası içindir. Diaspora, mülteci ya da sığınmacı gibi kavramlar modern dünyanın önümüze koyduğu kavramlardır ve birçok diğerlerinde olduğu gibi yanıltıcıdır.

Batı Türkistan da Doğu Türkistan da Çin ve Sovyet yayılmacılığının ve çekişmesinin kurbanı olmuştur. Çeşitli zamanlarda toparlanıp kısa süreli ve bölgesel bağımsızlıklar elde edilmiş olsa da nihai olarak bu bağımsızlık hareketleri inkıtaya uğramıştır. 1991’deki bağımsızlık Batı Türkistan bakımından nisbi iyileşme anlamına geliyorsa da, Doğu Türkistan için aynı şeyleri söyleyemiyoruz. Ancak mücadele ruhu sönmüş de değildir. Doktora sürecini birlikte takip ettiğimiz Doğu Türkistanlı bir arkadaşımız bize birinci ağızdan kimi bilgileri paylaşmıştı. Kendisi de muhacirdi zira… (ama sanırım şu anda kendisi Türkiye’de değil). Onun bize verdiği bilgilerden birisi de Doğu Türkistan’ın “içeride”, Tibet’in ise “dışarıda” güçlü olduğu yönünde idi.

Dalay Lama’yı yıllardır duyarız malum… (Not: Dalay Lama bir isim değil, Budizm’de veya Budizm’in bir yorumu olan Lamaizm’de bir mertebedir ya da ruhani liderliğe verilen isimdir. Mevcut Dalay Lamanın adı Tenzin Gyasto olup 14. Dalai ya da Dalay Lama olarak Hindistan’da sürgünde yaşamaktadır). Dalay Lama Tibet’in lideridir. Son dönemlerde ismini duyduğumuz Uygur lider ise Rabia Kadir’dir. Rabia Kadir’le birlikte Uygur sorunu daha bir uluslararası hal almış ve ‘dışarıda’ da güç kazanmış izlenimi vermektedir ama, bu ‘uluslararasılaşma’ kendi içerisinde önemli soru işaretleri barındırmaktadır. Zira; konuyu uluslararası platforma taşıyan Uygurlardan ziyade Amerika’dır. Bunun ne anlama geldiğinden bahsedeceğiz. Doğu Türkistan da, (1.665.000) Tibet de (1.228.000) coğrafi olarak Türkiye’den (780.000) büyük iki ülkedir ve her ikisi de İkinci Dünya Savaşından sonra (sırasıyla 1949 ve 1951) bir bütün olarak Çin tarafından işgal ve ilhak edilmiştir.

Tabi Türkiye’nin bu devasa sorunla ilgilenmiyor olması düşünülemez. Ama her sorun kendi bünyesinde farklı zorlukları barındırmaktadır. Çözüm çabaları da öyle… Sözgelimi konu Kıbrıs olunca gerek coğrafi yakınlık gerek Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar gerekse de muhatabın büyüklüğü-gücü ve Kıbrıs’ın eski bir Osmanlı toprağı olması gibi nedenler askeri müdahaleye varacak kadar ileri adım atmayı mümkün kılabilmektedir. Filistin sorunu yine kendi içerisindeki çok sayıda haklı sebebe binaen insanımızın ilgisini çekebilmektedir. Filistinlilerin artık bütün dünya tarafından kabul edilmiş mazlum bir halk olması, İsrail’in hukuk tanımazlığı, bölgesel yakınlık, eski Osmanlı toprağı olması, Filistin’de yaşayanların önemli ölçüde Müslüman olmaları ve elbette Mescid-i Aksa gibi müslümanlar açısından kutsal bir beldenin işgal altında olması duyarlılığı katlamaktadır.

Doğu Türkistan elbette kadim bir Türk yurdu ve İslam beldesidir. Kaşgar gibi Türk tarihi açısından çok da önemli bir şehir bu ülke sınırları içerisinde yer almaktadır. Konuştukları Türkçe Anadolu Türkçesine belki Azeri lehçesinden bile daha yakındır. Ama kendi içerisinde barındırdığı değişkenleri nedeniyle Doğu Türkistan konusu elbette farklı bir strateji izlenmesini gerekli kılmaktadır. Bu yüzden ev sahipliği yapsa da Türkiye ile Çin arasındaki ilişkiler çeşitli zamanlarda ülkemizde yaşayan Doğu Türkistanlıları ya da bu davaya sahip çıkanları hayal kırıklığına uğratabilmektedir. Bir de elbette Çin yanlısı Maoistler vardır ki; onlar Doğu Türkistanlıları ‘ayrılıkçı’ olarak nitelendirmektedir.

Elbette bütün bunlar Türkiye’nin davaya ihanet ettiği anlamına gelmez. Çeşitli cephelerde DAEŞ bayrağı altında karşımıza çıkan Doğu Türkistan kökenliler nasıl bize Doğu Türkistanlıların ihaneti sayılamazsa; Türkiye’nin uzun-vadeli bir strateji ile zamana yaydığı bu mesele; belki bağımsızlık olmasa da önemli bir rahatlamaya yardımcı olacaktır. Konuya ilişkin strateji ile ilgili bilgileri de sonraki yazılarda ele alalım.
 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Getto - 20 Haziran 2022
  • Büyük Ortadoğu Projesinin ortağı kim? - 06 Haziran 2022
  • Bekaa… - 23 Mayıs 2022
  • Müptezel... - 17 Mayıs 2022
  • İhtiyaçlar - İhtiraslar - 25 Nisan 2022
  • Dudaktan Kalbe... - 11 Nisan 2022
  • Ahlaksız dindarlık... - 04 Nisan 2022
  • Seçilmiş Diktatör - 22 Mart 2022
  • 'İnsan' Hikayeleri (Suret-Siret) - 14 Şubat 2022
  • Çevresel Etki - 07 Şubat 2022
  • Helal Hayat - 18 Ocak 2022
  • Patili Can Dostlarımız - 04 Ocak 2022
  • Din Yobazı - Fen Yobazı - 04 Ekim 2021
  • Zihinsel Sömürge - 20 Eylül 2021
  • İdeal Devlet - 14 Eylül 2021
  • Birleşmiş Beşler - 30 Ağustos 2021
  • Amerika'nın Medya Gücü-IV - 16 Ağustos 2021
  • Amerika'nın (Doların) Gücü-III - 09 Ağustos 2021
  • Amerika'nın (Doların) Gücü-II - 02 Ağustos 2021
  • Amerika'nın (Doların) Gücü - 26 Temmuz 2021
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 11
Köşe Yazarları
HATADAN DÖNMEK OLGUNLUKTUR
Nevzat Dede Çocuklarla
HATADAN DÖNMEK OLGUNLUKTUR
KAYGILARI KONTROL ALTINA ALMA YOLLARI
Prof. Dr. Ekrem ÇULFA
KAYGILARI KONTROL ALTINA ALMA YOLLARI
BASKETBOL VE VOLEYBOLDA SON DURUM NE?
Lokman ÖZKUL
BASKETBOL VE VOLEYBOLDA SON DURUM NE?
HEZİN HEZİN
Dr. Kadriye Işıklar PÜRÇEK
HEZİN HEZİN
"Ensar-Muhacir" Kime Denir?
Ramazan DEMİR
"Ensar-Muhacir" Kime Denir?
Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
Ömer ELÇİ
Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
SEVDİĞİNE BENZEYECEKSİN!
Muhammed Rıdvan SADIKOĞLU
SEVDİĞİNE BENZEYECEKSİN!
TARİHİNE BAĞLI OLMAK
Nevzat LALELİ
TARİHİNE BAĞLI OLMAK
Getto
Prof. Dr. Kamil GÜNGÖR
Getto
Muhammet ÖZTÜRK
Muhammet ÖZTÜRK
Sultandağlı Ömer'in Esaret Anıları
Evciler Kadın Kültür Evi ve Kooperatifi
Mürşide AYHAN
Evciler Kadın Kültür Evi ve Kooperatifi
CENNET
Mehmet Ünal TAŞPINAR
CENNET
İsteniş Hakan TÜPLEK
İsteniş Hakan TÜPLEK
BODRUMSPOR ADIM ADIM 1. LİGE  
Üstün yeteneklilerin eğitiminde Dünya'dan ilginç uygulamalar!..
İdris ÖZEK
Üstün yeteneklilerin eğitiminde Dünya'dan ilginç uygulamalar!..
ERDEM DEĞİL ÖZDEM
Prof. Dr. Ahmet İNAM
ERDEM DEĞİL ÖZDEM
Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
Misafir Kalem
Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
BU TELAŞ NİYE?
Hayrettin DURMUŞ
BU TELAŞ NİYE?
Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
Arif YAĞCI
Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
Dostluk biriktirmek!..
Dr. Burhan İŞLİYEN
Dostluk biriktirmek!..
Ev kira ama memleket bizim!..
Fatma BARBAROSOĞLU
Ev kira ama memleket bizim!..
Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
Alıntı Köşe Yazısı
Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
Afyonkarahisar Yazıları
Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
Çok Okunan Haberler
Afyon anlık altın döviz piyasası
Afyon anlık altın döviz piyasası
Bu fabrika ilk defa Afyon'un o ilçesine yapılıyor
Bu fabrika ilk defa Afyon'un o ilçesine yapılıyor
Afyonkarahisar'da LGS'de tam puan alan öğrenci başarısının sırrını açıkladı
Afyonkarahisar'da LGS'de tam puan alan öğrenci başarısının sırrını...
Uzun Çarşı'nın acı günü
Uzun Çarşı'nın acı günü
Tarladaki boruları karı koca birlikte çaldı
Tarladaki boruları karı koca birlikte çaldı
Motorine büyük indirim geliyor
Motorine büyük indirim geliyor
Ana Sayfa
Afyon Haber
Spor
Siyaset
Asayiş Yaşam
Ekonomi
Sağlık
Sivil Toplum
Afyon Nostalji
Bölge Haberleri
Kültür Sanat Etkinlik
Eğitim
Afyon Özel
Türkiye
Dünya
Foto Galeri
Video Galeri
Köşe Yazarları
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Anketler
Hava Durumu
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • Afyon Haber
  • Afyon Nostalji
  • Afyon Özel
  • Asayiş Yaşam
  • Ekonomi
  • Magazin
  • Sağlık
  • Sivil Toplum
  • Siyaset
  • Spor
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
Google Play
ücretsiz indirin
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Sitene Ekle
  • Son 50 haber
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Afyonhaber, AA ve İHA abonesidir.
Sitemizde bulunan yazı, video, fotoğraf ve haberler kaynak gösterilerek ve ilgili sayfamıza link verilerek kullanılabilir.
Ajans haberlerinin ve içeriklerinin kullanım ve telif hakkı ilgili ajansa aittir.
www.afyonhaber.com Bağımsız, tarafsız, hızlı Afyon haber sayfası...
Afyon haber | Afyon haberleri | Afyonhaber | Afyon haber son dakika | afyonhaber.com

Yazılım: Tumeva Bilişim

Afyon haberleri

Afyon haber son dakika

Afyon haber