Anasayfa
  • Afyon Haber
  • Spor
  • Siyaset
  • Asayiş Yaşam
  • Ekonomi
  • Sağlık
  • Sivil Toplum
  • Afyon Nostalji Bölge Haberleri Kültür Sanat Etkinlik Eğitim Afyon Özel Türkiye Dünya
  • Ara
SON DAKİKA:
Afyon anlık altın döviz piyasası
AFYONKARAHİSAR'DA 5 İLÇEYE YENİ KAYMAKAMLAR ATANDI!..
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Prof. Dr. Ekrem ÇULFA
  3. Öfke Kontrol Yöntemleri Nelerdir? Bu Yöntemler İşe Yarıyor mu?
18 Mart 2022 - 15:28

Öfke Kontrol Yöntemleri Nelerdir? Bu Yöntemler İşe Yarıyor mu?

18 Mart 2022 - 15:28
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Öfke Kontrol Yöntemleri Nelerdir? Bu Yöntemler İşe Yarıyor mu?
Prof. Dr. Ekrem ÇULFA
Mutlu Çift, Mutlu Aile

 

 

Öfke; bireyin planları, istek ve gereksinimleri engellendiğinde ya da bir haksızlığa uğradığında ve kendi benliğine yönelik bir tehdit algıladığında yaşadığı bir duygu‛dur.

Öfke, genellikle suça ve şiddete yönelik davranışlarla ilgili olarak eş ve çocuklara yönelik eziyetlerde ve toplu şiddet olgularında kendini daha sık göstermektedir.

Günlük yaşam içinde sıklıkla yaşanan öfke, duygusal temelde en az iki kişinin mutsuzluğuna neden olmaktadır.

Öfke, hem yöneldiği hedefi hem de kaynağını olumsuz bir yaşantı içine sokmaktadır. Burada öfkeyi yaşayan için, öfkenin kontrolü, öfkenin yöneldiği kişi içinse, gelen bu öfkeyle nasıl baş edileceği yani nasıl başa çıkabileceği önemli bir sorundur.

Duygusal, fizyolojik, bilişsel ve sosyal boyutlarda yaşanan öfkenin, yoğun ve istenmeyen etkileri göz önüne alındığında ciddi sorunlara kaynaklık ettiği görülmektedir. Kontrolsüz  öfke hem birey hem de toplum üzerinde inanılmaz olumsuz etkilere neden olmaktadır. Kişilerarası sorunlu ilişkilere, suç işlemeye, boşanmaya, çalışma yaşamında üretkenliğin ve işlevselliğin bozulmasına, fiziksel ve ruhsal sağlıkta önemli sorunlara neden olabilmektedir.

Bireyler, duygularına göre davranıp davranmayacaklarına kendileri karar verirler. Öfkenin tüm olumsuzluklarına karşın, olumlu sonuçları da bulunmaktadır. Kişiyi uyarıcı, koruyucu ve  harekete geçirici olan işlevleri, bu duygusal yaşantının, yaşamın devamı için ne kadar önemli olduğuna işaret etmektedir. Doğada birçok canlının yaşamını sürdürebilmesi için, kendisine yönelik tehditlere karşı uyarılması; kendisini korumak, yaşamda kalabilmek ve türünü sürdürebilmek için saldırgan davranışlar göstermesi gerekir. Dolayısıyla öfke bir taraftan organizmayı bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da  organizmanın  kendisine zarar verici veya saldırgan davranma eğiliminin farkına varması konusunda etkin bir rol oynar. Bazı kimseler başkalarına göre daha öfkeli olabilmektedirler. Bu durumun nedenleri, genetik, fizyolojik ve sosyal-kültürel olabilir.

Öfkeli çocukların huysuz, alıngan ve çabuk kızan özelliklerle doğduğuna ve bu işaretlerin çok erken yaşlardan beri mevcut olduğuna dair araştırma bulguları vardır. Öte taraftan öfkeye yol açan  sosyal-kültürel  etmenler de vardır.

Araştırmalar aile yaşantısının da öfke ifadesinde  önemli rolü olduğunu göstermiştir. Buna göre çabuk öfkelenen insanların, tipik olarak yıkıcı, karmaşık ve duygusal iletişimi iyi olmayan dengesiz ailelerden geldiği bildirilmiştir.

Klinik perspektiften baktığımızda, öfkenin içsel ve yıkıcı dürtülerinin ergenlerde intiharı netice verebildiği görülmektedir.

Bu yazı dizisinde, öfke olgusu ele alınarak, sosyal psikolojik boyutları ile incelenmiştir. Çalışmada, literatür taraması yapılmış olup bu alanda yapılan çalışmalardan elde edilen veriler paralelinde bir değerlendirme yapılmaya çalışılmış ve öfke yönetimine ilişkin öneriler ortaya konmuştur.

“İnsan bilmelidir ki neşe, hoşnutluk, gülme, spor, acı, üzüntü, karamsarlık ve matem yalnızca beyinden gelir. Ve bununla, özel bir biçimde, sezgi ve bilgiyi elde eder; görür ve işitiriz. Ve aynı organla deli ve çılgın olunur. Korkular ve dehşet bazen gece, bazen gündüz bizi etkisi altına alır”. (HİPOKRAT, İ.Ö. 460-370).

“Herkes öfkelenebilir. Bu kolaydır. Ne var ki; doğru insana, doğru derecede, doğru zamanda, doğru maksatla ve doğru biçimde öfkelenmek… İşte bu zordur” (ARİSTO, İ.Ö. 384-322).

“Öfkelenmeye başladığınızda, suçlamayın, yorumlamayın, teşhis koymayın, damgalamayın, irdelemeyin, vaaz vermeyin, ahlaki ders çıkarmayın, emretmeyin, uyarmayın, sorgulamayın, dalga geçmeyin ve söylev çekmeyin. Diğer kişiyi hafife almayın. Her bireyin kendi davranışlarından sorumlu olduğunu görün (Lerner, 1996).

 Sağlıklı bir iletişimin olduğu ortamlarda birey, kendi duygularını rahat bir biçimde ifade edebilmek ve çevresi tarafından anlaşılmak ister. Yaşam sürecinde, bireyin duygu ve düşünceleri, dış çevre tarafından kontrol edilmeye çalışılır. Yaşamda diğerlerinin duygu, düşünce ve davranışlarını kontrol etmeye çalışan bireyler, insanların psikolojik sağlıkları üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmektedirler. Bu duruma maruz kalan kişiler çeşitli tepkiler geliştirebilmektedirler. Birinci tepki, öfkelenmek ve öfke davranışı sergilemek, ikinci tepki ise öfkesini içe atarak kendisini kontrol etmek isteyen dış etmenlerin kontrolüne girmeyi kabul etmek şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bazı insanlar öfkelerini ifade etmekte zorlanırlar ve öfke duygularını içte tutularak biriktirirler (Özmen, 2006a).

Yaşamlarında karşılaştıkları onlarca sorun, bireyleri germekte ve sonuçta birtakım duyguların ortaya çıkmasına neden olmakta, bunların başında da öfke  duygusu gelmektedir. Öfke ile etkin bir biçimde baş edememe ve kısıtlı  problem çözme becerileri nedeniyle kimi bireyler sosyal ilişkilerden kaçınabilmektedir. Bu duygular kaçınılmaz olduğuna göre, bireyler bunlarla başa çıkma becerilerinde  ne kadar başarı sağlayabilmektedirler.

Öfke, belki de en zarar verici olabilen bir duygusal yaşantı olarak ortaya çıkabilmektedir. Öfke, genellikle suça ve şiddete yönelik davranışlarla ilgili olarak eş ve çocuk tacizi örneklerinde, toplu şiddet olgularında kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra öfke, kişilerarası sorunlu ilişkilere,  boşanmaya, çalışma yaşamında üretkenliğin ve işlevselliğin bozulmasına, fiziksel ve ruhsal sağlıkta önemli sorunlara neden olabilmektedir (Martin & Watson, 1997).

Kişilerin kendilerine, insanlara ve hayata inanmalarında ve güvenmelerinde ilk çocukluk izlenimleri büyük önem taşımaktadır. Kişilerin hayata bakış açılarını bu dönemde oluşturdukları izlenimler belirlemektedir (İmamoğlu & Yavuz, 2011:224).

Acı ve ızdıraptan başka bir şeyle karşılaşmayan, yaşama sevincini tadamamış, kendine ve çevresine güvenleri sarsılmış çocukların, ileriki yaşamlarında da öfkeye, saldırganlığa ve şiddete başvurmaları kaçılmaz olmaktadır. Günlük yaşam içinde sıklıkla yaşanan öfke duygusu, temelde en az iki kişinin mutsuzluğuna neden olmaktadır. Öfke, hem yöneldiği hedefi hem de kaynağını olumsuz bir yaşantı içine sokmaktadır. Burada öfkeyi yaşayan için, öfkenin kontrolü, öfkenin yöneldiği kişi içinse gelen bu öfkeyle nasıl başa çıkacağı önemli bir sorundur. Duygusal, fizyolojik ve bilişsel boyutlarda yaşanan öfkenin, yoğun ve istenmeyen etkileri göz önüne alındığında ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Kontrolsüz öfkenin hem birey hem de toplum üzerinde inanılmaz bir etkisi vardır (Cüceoğlu, 1991).

Dilimizde, tam bir benzerlik göstermeseler de kızgınlık ve öfke gibi kelimeler birbirlerinin yerine sıklıkla kullanılmaktadır. Bu tanımlamalara düşmanlık, hiddet ve şiddet gibi kavramlar da eklenebilseler de aslında, saldırganlık olarak tanımlanabilecek şiddet durumları öfkenin davranışsal ve kontrolsüz olarak ortaya çıkması için kullanılırken, düşmanlık ise öfkenin daha çok kronikleşmiş haline işaret etmektedir. Bireylerin psikolojik, sosyal, eğitsel, mesleki ve fiziksel işlevlerinde öfkenin önemi kaygı ve depresyon gibi diğer duygusal problemlerin önemine eşdeğerdir (Erözkan, 2006: 56; Bilge, 1996; Özmen, 2004).

Öfkenin tüm olumsuz sonuçlarına karşın, aslında, kişiyi uyarıcı, koruyucu veya harekete geçirici olan işlevleri de vardır. Doğada birçok canlının yaşamını sürdürebilmesi için, kendisi için var olan tehditlere karşı uyarılması ve kendisini korumak, yaşamda kalabilmek ve türünü sürdürebilmek için saldırgan davranışlar gösterebilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla öfke bir taraftan organizmayı bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da organizmanın kendisine zarar verici veya saldırgan davranma eğiliminin farkına varması konusunda etkin bir rol oynar (Smith, 1993; akt: Soykan, 2003).

Dürtüsel davranışlar, bir işe başlamadan ya da bir tepki vermeden önce yeterince düşünmemek şeklinde kendini gösteren, bilişsel bir fonksiyon olarak tanımlanmakta ve özellikle dışa dönük olarak tanımlanan kişilerin sahip olduğu bir davranış biçimi olarak görülmektedir. Dürtüsellik sadece öfke davranışlarını değil; engellenmeye karşı toleransın düşük oluşunu ve plan yapmama gibi özellikleri de kapsamaktadır (Dickman, 1990; Berman ve Jobes, 1991; Oquendo ve Mann, 2000; akt: Şahin & Onur, 2008: 80).

Bazı kimseler başkalarına göre daha öfkeli olabilmektedirler. Bu durumun bir nedeni, genetik veya fizyolojik olabilir. Öfkeli çocukların huysuz, alıngan ve çabuk kızan özelliklerle doğduğuna ve bu işaretlerin çok erken yaşlardan beri mevcut olduğuna dair araştırma bulguları vardır. Öfkeye yol açan etmenlerden biri de sosyo- kültürel faktörlerdir. Öfke çoğunlukla olumsuz olarak algılanır. Bireylere kaygı, depresyon ve diğer duyguları ifade etmenin doğru olduğu, öfkeyi ifade etmenin ise doğru olmadığı öğretilir. Bu nedenle de öfkeyle nasıl başa çıkılabileceği ya da öfke duygusunu ne şekilde yapıcı yollara aktarabileceği öğretilmemektedir. 

Aile yaşantısının da öfke ifadesinde önemli rolü olduğunu araştırmalar göstermiştir. Aile, duygularımızın oluştuğu ilk sosyal ortamlardır. Buna göre çabuk öfkelenen insanların, tipik olarak yıkıcı, karmaşık ve duygusal iletişimi iyi olmayan ailelerden geldiği bildirilmiştir. Yetişkinlerin gösterdikleri davranışlar, çocukların duygusal yaşamlarının temellerini oluştururlar (Bilge & Ünal, 1995; Özmen, 2006b; Kağıtçıbaşı, 1999; Goleman, 1996).

Bu yazı dizisinde öfke kavramı, sosyal psikolojik bir bakış açısı ile ele alınarak, öfkenin nedenleri, öfke yönetimi ve öfke ile başa çıkma becerileri ana hatları ile değerlendirdim. Eğer öfke kontrol sorunu yaşıyorsanız mutlaka bir uzmana müracaat ediniz. İletişim telefon numaram 0533 373 81 23 den benimle iletişime geçebilirsiniz.

Bir sonraki yazımızda tekrar görüşmek üzere hoşça ve dostça kalın, sevdiklerinizle barışık kalın.

 

Anahtar sözcükler: Ekrem Çulfa, Aile Danışmanı, İlişki Uzmanı, Öfke; öfke nedeni; öfke yönetimi; öfke patlamaları; dürtüsellik; öz saygı; ruh sağlığı

 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Selamlaşmaların Gizli Değeri ve Anlamı Nedir ? - 27 Temmuz 2022
  • HUZURSUZ VE DOYUMSUZ İNSANLAR   - 19 Temmuz 2022
  • Psikoloji ile doğrudan ilgilenmeyen kişilerin bile tanıdığı dünyaca Ünlü Psikologlar - 14 Temmuz 2022
  • KAYGILARI KONTROL ALTINA ALMA YOLLARI - 30 Haziran 2022
  • ÇEVRİMİÇİ (ONLİNE) PSİKOLOJİK DANIŞMA NE ZAMAN VE HANGİ DURUMLARDA YARARLIDIR ? - 28 Haziran 2022
  • Sosyal Medya Kullanımı İlişki Sorunlarına Sebep Oluyor mu ? - 16 Haziran 2022
  • İlişkilerinizde Sorunlar Sor-Çöz Yöntemiyle Çözümlere Dönüşüyor - 02 Haziran 2022
  • Evliliklerde Kriz Yönetimi İçin Neler Yapılabilir ? - 24 Mayıs 2022
  • Anlaşmazlıklar için Çözüm Hiyerarşisi - 18 Mayıs 2022
  • İşitme Engelli Çocuklarımızın Aileleri, Öğretmenleri, Uzmanları ve Yakınlarına Tavsiyeler - 12 Mayıs 2022
  • Bayramların Birey ve Toplum Psikolojisi İçin Faydaları Nelerdir? - 05 Mayıs 2022
  • Ramazan;  Ruhsal, Bedensel, Bireysel, Toplumsal ve Küresel Bütünleşmedir - 04 Nisan 2022
  • İlişkilerde Bağlanma Tarzları Ve Bağlanma Problemleri - 28 Şubat 2022
  • Boşanmanın Çocukluk Evrelerine Göre Etkileri Nasıl Olur? - 06 Şubat 2022
  • Narsist Bir İnsanla Baş Etmenin  Yolları - 31 Ocak 2022
  • Çift Terapisi Nedir? - 24 Ocak 2022
  • Kendini Tanıyıp, Gerçekleştirebilen Kişilerin Ortak Özellikleri - 19 Ocak 2022
  • Liderine Körü Körüne Bağlanan İnsan Psikolojisinin Altında Yatan Sebepler Nelerdir? - 18 Ocak 2022
  • Çiftler arasında aldatma neden olur?.. - 12 Ocak 2022
  • İlişki Koçluğu Nedir? İlişki Koçu Kimdir ? Nasıl İlişki Koçu Olunur? - 08 Ocak 2022
  • 1
  • 2
  • 3
Köşe Yazarları
TEKNOFEST: Afyonkarahisar bu işi başarmıştır!..
İdris ÖZEK
TEKNOFEST: Afyonkarahisar bu işi başarmıştır!..
DEMOKRASİ, SİZE DE ÇIKABİLİR
Ramazan DEMİR
DEMOKRASİ, SİZE DE ÇIKABİLİR
Zaferin 100. Yılı
Mürşide AYHAN
Zaferin 100. Yılı
AFYON BELEDİYESPOR BASKETBOL TAMAM MI, DEVAM MI?
Lokman ÖZKUL
AFYON BELEDİYESPOR BASKETBOL TAMAM MI, DEVAM MI?
TAŞI GEDİĞİNE KOYMAK
Nevzat Dede Çocuklarla
TAŞI GEDİĞİNE KOYMAK
Selamlaşmaların Gizli Değeri ve Anlamı Nedir ?
Prof. Dr. Ekrem ÇULFA
Selamlaşmaların Gizli Değeri ve Anlamı Nedir ?
Muhammet ÖZTÜRK
Muhammet ÖZTÜRK
Kurbanlar Kesilmedi
Başbağlar-Sivas'tan Günümüze...
Prof. Dr. Kamil GÜNGÖR
Başbağlar-Sivas'tan Günümüze...
MADIMAK SİZİN NEYİNİZ OLUR?
Muhammed Rıdvan SADIKOĞLU
MADIMAK SİZİN NEYİNİZ OLUR?
HEZİN HEZİN
Dr. Kadriye Işıklar PÜRÇEK
HEZİN HEZİN
Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
Ömer ELÇİ
Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
TARİHİNE BAĞLI OLMAK
Nevzat LALELİ
TARİHİNE BAĞLI OLMAK
CENNET
Mehmet Ünal TAŞPINAR
CENNET
İsteniş Hakan TÜPLEK
İsteniş Hakan TÜPLEK
BODRUMSPOR ADIM ADIM 1. LİGE  
ERDEM DEĞİL ÖZDEM
Prof. Dr. Ahmet İNAM
ERDEM DEĞİL ÖZDEM
Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
Misafir Kalem
Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
BU TELAŞ NİYE?
Hayrettin DURMUŞ
BU TELAŞ NİYE?
Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
Arif YAĞCI
Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
Dostluk biriktirmek!..
Dr. Burhan İŞLİYEN
Dostluk biriktirmek!..
Ev kira ama memleket bizim!..
Fatma BARBAROSOĞLU
Ev kira ama memleket bizim!..
Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
Alıntı Köşe Yazısı
Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
Afyonkarahisar Yazıları
Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
Çok Okunan Haberler
Afyon anlık altın döviz piyasası
Afyon anlık altın döviz piyasası
Afyonkarahisar'da korkunç olay!..
Afyonkarahisar'da korkunç olay!..
Afyon hava durumu: 1 iyi, 1 kötü haber!..
Afyon hava durumu: 1 iyi, 1 kötü haber!..
Meteoroloji'den Afyonkarahisar'a sarı kodlu uyarı 
Meteoroloji'den Afyonkarahisar'a sarı kodlu uyarı 
Blue Fire Energy; yeni nesil kokusuz, dumansız, temiz enerji kaynağı…
Blue Fire Energy; yeni nesil kokusuz, dumansız, temiz enerji kaynağı…
Afyon haber son dakika: Afyon Merkezde deprem oldu
Afyon haber son dakika: Afyon Merkezde deprem oldu
İkinci Fen Lisesinin yapılacağı yer belli oldu
İkinci Fen Lisesinin yapılacağı yer belli oldu
AFYONKARAHİSAR'DA 5 İLÇEYE YENİ KAYMAKAMLAR ATANDI!..
AFYONKARAHİSAR'DA 5 İLÇEYE YENİ KAYMAKAMLAR ATANDI!..
Ana Sayfa
Afyon Haber
Spor
Siyaset
Asayiş Yaşam
Ekonomi
Sağlık
Sivil Toplum
Afyon Nostalji
Bölge Haberleri
Kültür Sanat Etkinlik
Eğitim
Afyon Özel
Türkiye
Dünya
Foto Galeri
Video Galeri
Köşe Yazarları
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Anketler
Hava Durumu
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • Afyon Haber
  • Afyon Nostalji
  • Afyon Özel
  • Asayiş Yaşam
  • Ekonomi
  • Magazin
  • Sağlık
  • Sivil Toplum
  • Siyaset
  • Spor
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
Google Play
ücretsiz indirin
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Sitene Ekle
  • Son 50 haber
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Afyonhaber, AA ve İHA abonesidir.
Sitemizde bulunan yazı, video, fotoğraf ve haberler kaynak gösterilerek ve ilgili sayfamıza link verilerek kullanılabilir.
Ajans haberlerinin ve içeriklerinin kullanım ve telif hakkı ilgili ajansa aittir.
www.afyonhaber.com Bağımsız, tarafsız, hızlı Afyon haber sayfası...
Afyon haber | Afyon haberleri | Afyonhaber | Afyon haber son dakika | afyonhaber.com

Yazılım: Tumeva Bilişim

Afyon haberleri

Afyon haber son dakika

Afyon haber