Uzun süreli uçuşlarda yaşanan jet lag benzeri bir durumu ben de Antalya seyahatimde yaşadım. Bu jet lag daha çok sosyal bir jet lag idi diyebilirim. Cuma günü Antalya’da denize girenleri üç gün sonra ise Afyon’da karlar altında bir kenti gördüm. “Coğrafya kaderdir” sözünü “iklim çeşitliliği ve güzelliği en büyük şanstır” diyerek genişletmek isterim. Türkiye ve Anadolu toprakları her köşesinden insanın dünyadaki macerasına tanıklık eden arkeolojik buluntuların sahibi Afyonkarahisar’da yeni müzede yerini alması dört gözle beklenen 1700 yıllık 'Kybele Heykeli' de bunlardan biri. Pek çok kültür yeşermiş ve yıkılmış çünkü iklim güzel toprak verimli. Aydın için “dağlarından bal ovalarından yağ akan şehir” denir. Daha pek çok şehrimiz için böyle nitelemelere rastlamak mümkün. Arap yarımadasında bir ülkede çalışan arkadaşım “ burada içme suyu denizden sağlanıyor ve mevsim hep yaz” demişti. En az içecek su kadar büyük zenginlik mevsimler. Salgın günleri çoğumuzda uyum sorunları yarattı. Sokağa çık oyna, bilgisayarla 2-3 saatten fazla zaman geçirme dediğimiz çocuklarımız ve bizler üç T’nin çekim alanına giriverdik (tablet, telefon, televizyon). Giderek dönüşmekte olduğumuz bu T insan (”teknolojik insan”) sosyal bir canlı olan yani ilişki ve iletişim içinde olmak zorunda olan insanın fıtratına ya da fabrika ayarlarına ne derece uyumlu? İnsan olmayı önce ailemize sonra çevremize sonra şanslıysak iyi kitaplara bakarak ve iyi insanlarla etkileşim kurarak öğreniriz.
Kadın günlerinin bile online yapıldığından, insanların “dijital kimliklerinde” bundan böyle sayılardan oluşan bir isimlerinin olacağından söz ediliyor. XXIMK vb. gibi. İnsan yapımı bir “yapay zeka” insanı yönetecek, biçimlendirecek ve belki de üretecek. Matrix filmindeki gibi. Çünkü “sentetik insan” da konuşulanlar arasında. “Yapay zeka”, haşa “yapay tanrıya” dönüşmesin de…”. Aynı dili konuşanlar değil aynı duyguyu paylaşanlar anlaşırlar “ der Mevlana. Anlamak, anlaşılmak ve nihayetinde anlaşmak için iletişim kuruyoruz. Ömürlerimiz kocaman hırslar için kısa, minik iyilikler içinse epey uzun.
*Jet lag, çoğunlukla uzun süreli uçuşlar sonrasında ortaya çıkan, vücudun biyolojik saati ile iniş yapılan yerin saatinin uyuşmaması nedeni ile yaşanan bir rahatsızlıktır. Farklı zaman dilimleri arasında seyahat edildiğinde ortaya çıkan bu rahatsızlık; aşırı yorgunluk, uykusuzluk, dikkatsizlik ve sindirim sorunlarına neden olabilir. Uyku bozukluğu, jet lag’in en bilinen etkilerinden biridir.
Dr. Kadriye Işıklar PÜRÇEK
