Anasayfa
  • Afyon Haber
  • Spor
  • Siyaset
  • Asayiş Yaşam
  • Ekonomi
  • Sağlık
  • Sivil Toplum
  • Afyon Nostalji Bölge Haberleri Kültür Sanat Etkinlik Eğitim Afyon Özel Türkiye Dünya
  • Ara
SON DAKİKA:
Afyon'da 20 mahalle yabancı kaydına kapatıldı
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Afyonkarahisar Yazıları
  3. ASIM KOCABIYIK: PAYLAŞMAYI BİL, RİSKİ SİL... / MUSTAFA ÖZEL -...
13 Kasım 2018 - 15:26

ASIM KOCABIYIK: PAYLAŞMAYI BİL, RİSKİ SİL... / MUSTAFA ÖZEL -...

13 Kasım 2018 - 15:26
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
ASIM KOCABIYIK: PAYLAŞMAYI BİL, RİSKİ SİL... / MUSTAFA ÖZEL -...
Afyonkarahisar Yazıları

Not: Bu yazı, 8 Şubat 2019 tarihinde Yeni Şafak Gazetesinde yayınlanmıştır.

 

MUSTAFA ÖZEL

 

Kocabıyık''ların girişimcilik bakımından öne çıkan başlıca nitelikleri: Muhacirliğin veya tarımdan kopuşun eseri olan yenilikçilik; ortaklık kurma yatkınlığı ve nitelikli adam çalıştırma becerisi. Tabii, tüm bu nitelikleri seferber eden bir hırs. Hırs ve tazyik: "Babam hırslı bir iş adamıydı. Daima ileriye bakar, kısıtlı imkânları zorlardı."

Molla Ahmet Ağa bakkaliye dükkânı yanında seyyar manifaturacılık işinden 3000 lira kadar para biriktiriyor ve "bu paraya güvenerek Afyon''a göç etmeye" karar veriyor. İlk ortağı Yusuf Hoca''dır: İşten anlamıyor ama namusu ve parası var! İşler geliştikçe Ahmet Ağa hem yeni alanlara giriyor, hem yeni ortaklar ediniyor. "Babam hem piyasayı hem tüccarları tanımaya başlamıştı. Bakkaliye işi kendisini tatmin etmez olunca, çarşının biraz ilerisinde bir manifatura mağazası açtı. Köydeki uzun seyyar manifaturacılık deneyimine dayalı olarak işini süratle büyüttü. Afyon''un en büyük manifaturacısı oldu. Mağazada, amcam ve Mehmet Değirmencioğlu''yla birlikte üç ortaktılar."

Tarihçi Braudel''e göre, Batı kapitalizminin gelişmesindeki en önemli faktörlerden biri, kapitalist girişimcilerin esnekliğiydi. Belirli işleri iyi yapmakla beraber, sektör seçmez, daha doğrusu bir tek sektöre takılıp kalmazlardı. Bir şekilde kârın kokusunu alır, zamanı geldiğinde ray değiştirirlerdi. Ünlü Amerikalı iş adamı Andrew Carnegie 1896 yılında müstakbel girişimcilere şöyle sesleniyordu:

"Pimpirikli olmayın; tanrılar ne ikram ediyorsa geri çevirmeyin. Her işte başarı yakalanabilir, yeter ki insanlara bir hizmet sunuluyor, onlar için bir değer üretiliyor olsun. Başarının üç şartı dürüst çalışma, kabiliyet ve konsantrasyondur. Bu şartları yerine getirenler için zirvede her zaman yeterince yer vardır."

Zirvede her zaman yer vardır, fakat zirvelere tek başına tırmanılmaz. Yol arkadaşlarınızı iyi seçecek, başarının ürünlerini onlarla paylaşmayı bileceksiniz. Zaman içinde biraz ileri sıçrayarak iki örnek verelim: 1940 yılında Sirkeci''den ayrılarak Galata''daki Ömer Abed Han''a taşınınca kadro değişir. "Bakliyat ve yağlı tohumlar ticaretinde bilgi sahibi olan Mahmut Kantarcıoğlu, dış ticaret konusunda güçlü bir kişi olan Abbot Kavaliyero şirkete girdi." Asım Bey rakam vermiyor ama bu ''bilgili ve güçlü'' kişilere iyi maaş ve primler ödendiği muhakkaktır.

Daha önemli bir örnek, bugünkü Borusan''ın temelini oluşturan İstikbal Şirketi''nde Vahe Şirin''e yapılan muameledir. 1944 yılında kurulan şirketin ortakları Asım Bey''in babası, Tevfik Berberoğlu, Kâzım Dilman ve başında Josef Nahum''un bulunduğu Anadolu Kontuvarıdır. Asım Bey''in ise % 5 hissesi vardır, fakat müdürlük görev ve sorumluluğundan dolayı kârın % 25''i ona ödeniyor. O ne yapıyor? Bunun % 7.5''unu Vahe Şirin''e veriyor! Niçin? "Vahe Şirin Fransızca''ya ana dili gibi hâkimdi. Tahsilini Belçika''da yapmıştı. Babası avukattı. Muhasebe bilgisi mükemmeldi, ithalat ve ihracatı bilirdi. Ben dış ticaret bilgimi ona borçluyum. İstikbal ve Borusan şirketlerinde muhasebede çalışanların hepsinin hocasıydı."

Sabancı ve Koç gruplarının yükselişinde de bu tür insanların büyük katkısı vardır. Sakıp Bey''in önemli işlerinden biri tekstil piyasasından Nedim Kasado, Avandis Kazancıyan, Elyafim Kandiyodi gibi isimleri; bürokrasi ve devlet kademelerinden de Turgut Özal, Naim Talu, Ahmet Dallı gibi şahsiyetleri büyük bir saygı ve beceriyle gruba kazandırmaktı. Vehbi Koç da, daha bakkallık günlerinden başlayarak, piyasanın usta isimlerini gözüne kestiriyor ve uygun zamanda ''transfer'' ediyordu. lk hedefi, önemli tüccarların tezgâhtarlarıydı. Mesela, kösele işinde kazanç mı vardı? Bu işi iyi bilen Ebeoğulları''nın yanında çalışan Rum Kosti Efendi''yi tavlamak lazımdı. Çetin geçen bir pazarlıktan sonra Kosti, Koçzade''nin yanında çalışmayı kabul etti. Vehbi Bey, yıllar sonra Kosti''yi şöyle anıyordu: "Bu adamı yanıma almayı kafama koymuştum. Uğraştım, fazla para teklif ettim ve almayı başardım. Kosti bana çok şey öğretti, benim hocam oldu. İş hayatımın ilk yıllarında onun önemli yeri vardır."

Andrew Carnegie mezar taşı yazısını ölmeden yazdırmıştı: Burada, kendinden daha becerikli insanları yanında çalıştırabilen biri yatıyor! Bu ilkenin Vehbi Koç''tan Sakıp Sabancı''ya, Sabri Ülker''den Asım Kocabıyık''a kadar bütün büyük iş adamları için geçerli olduğu aşikârdır. Yetenekli ve becerikli yöneticilerin gölgesinde kalacağını vehmeden, lütfen riske girip girişimci olmasın. Çünkü girişimler büyüdükçe yeteneksiz insanların omuzlarına ağır gelmeye başlar. Türk sanayi tarihi, pek az istisna ile, kırk yılda kurulup kırk günde batırılan işletmeler mezarlığının tarihidir.

İki adım geri gidelim. Afyon''daki esnek ve çeşitlendirici girişimcilik devam ediyor: "Manifatura işine ek olarak babam ve amcam hububat ve bakliyat alıp satmaya başladılar. Ayrıca yumurta da almaya başladılar. Tanesi 20 paraya alınan yumurtalar sandıklandıktan sonra İspanya''ya ihraç edilmek üzere İzmir veya İstanbul''a sevk edilirdi."

Bu üç ortaklı iş giderek büyür. Ortakları, Asım Bey''in babasından İstanbul''a giderek hem iç pazar, hem ihracat için İstanbul''a gönderilen mallarla ilgilenmesini isterler. O da hububat ve bakliyat işini sürdürmek için İstanbul''a yerleşmeye karar verir ve İstanbul''a taşınırlar. Savaş başlayınca tekrar ray değiştirip demir ticaretine geçerler. Devlet hububat ticaretine el koymuş, özel girişimciye bu alanda ekmek kalmamıştır.

Yeni bir iş, yeni ve daha büyük riskler demektir. Kazanç ihtimali ne olursa olsun, bu riskleri başkalarıyla beraber omuzlamak her zaman için daha akıllıcadır. Risk kumar değil, hesaplanmış tehlikedir. Ahmet Ağa da demir işine Hakkı Hasefe ve Rauf Alanyalı ile ortak girmeye karar verir. Hasefe, İş Bankası''nda müdürlük yapmış ve ta Kurtuluş Savaşı günlerinde Celal Bayar''ın dostluğunu kazanmıştı. Ortaklığın ömrü uzun sürmese de, Kocabıyık''lara bu yeni işin inceliklerini öğrenme imkânı verdi.

Asım Bey''e babasından miras kalan en önemli özellikler arasında yeni işlere girme ve ortak hareket etme yatkınlığı vardır. 1940''ların savaş ortamında bir yandan kundura çivisi, diğer yandan pekmez imal etmeyi dener. Yazı makineleri ithal eden bir Rum vatandaşa, İstiklal Caddesi''nde tüccar terzilik yapan Bayan İtkin''e ortak olur. Bütün girişimleri semere vermez pek tabii. Fakat bu sayede verimsiz işlerden uzak durmayı da öğrenir.

Asım Kocabıyık''ın bu ilk gençlik denemelerinden şunu öğreniyoruz: Girişken olun, iş üstüne iş deneyin, fakat girişimlerinizin hesabını da iyi yapın. Tıpkı Ankaralı halk ozanı Havayî''nin (19. yy) dediği gibi:

Söz söylerken âkil olan bir insan

Önün sayar sonun sayar demişler

Aza kanaat et şunu iyi bil

Daima iş işi açar demişler.

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY - 21 Aralık 2018
  • Tazlar Köyünden Borusan'a: Asım Kocabıyık / Mustafa ÖZEL - 24 Ekim 2018
  • Ahmet Semih Tulay: Afyonkarahisar Kültürün Başkentidir - 10 Ekim 2018
  • Bir Afyonkarahisar Sevdalısı: Dr. M. Sadettin Aygen - 03 Ekim 2018
  • Güzel Afyon... / Bekir FUAT / Karar Gazetesi - 02 Ekim 2018
  • Gerçek bir hayat serüveni: Nuh'un gemisi / Yeni Asya / Muzaffer KARAHİSAR - 28 Eylül 2018
  • Afyon: Kaplıca, Peri Bacaları, Frig uygarlığı ve Mevlevilik ülkesi / Atilla DORSAY - 26 Eylül 2018
  • PULİTZER ÖDÜLLÜ BİR AFYON KİTABI:THE HEROIN TRAIL / HASAN ÖZPUNAR - 06 Eylül 2018
  • KUSURA KALMA BEYİM BEN GİDEMEM AFYON'DAN / ALİ TÜRK KESKİN - 28 Ağustos 2018
  • EVLİYA ÇELEBİ'NİN GÖZÜNDEN AFYONKARAHİSAR ŞEHRİ VE HALKI / İSMAİL HAKKI CENGİZ - 18 Ağustos 2018
    Köşe Yazarları
    HATADAN DÖNMEK OLGUNLUKTUR
    Nevzat Dede Çocuklarla
    HATADAN DÖNMEK OLGUNLUKTUR
    KAYGILARI KONTROL ALTINA ALMA YOLLARI
    Prof. Dr. Ekrem ÇULFA
    KAYGILARI KONTROL ALTINA ALMA YOLLARI
    BASKETBOL VE VOLEYBOLDA SON DURUM NE?
    Lokman ÖZKUL
    BASKETBOL VE VOLEYBOLDA SON DURUM NE?
    HEZİN HEZİN
    Dr. Kadriye Işıklar PÜRÇEK
    HEZİN HEZİN
    "Ensar-Muhacir" Kime Denir?
    Ramazan DEMİR
    "Ensar-Muhacir" Kime Denir?
    Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
    Ömer ELÇİ
    Fitne ve dedikoduyla bu şehrin havasını kirletmeyin!..
    SEVDİĞİNE BENZEYECEKSİN!
    Muhammed Rıdvan SADIKOĞLU
    SEVDİĞİNE BENZEYECEKSİN!
    TARİHİNE BAĞLI OLMAK
    Nevzat LALELİ
    TARİHİNE BAĞLI OLMAK
    Getto
    Prof. Dr. Kamil GÜNGÖR
    Getto
    Muhammet ÖZTÜRK
    Muhammet ÖZTÜRK
    Sultandağlı Ömer'in Esaret Anıları
    Evciler Kadın Kültür Evi ve Kooperatifi
    Mürşide AYHAN
    Evciler Kadın Kültür Evi ve Kooperatifi
    CENNET
    Mehmet Ünal TAŞPINAR
    CENNET
    İsteniş Hakan TÜPLEK
    İsteniş Hakan TÜPLEK
    BODRUMSPOR ADIM ADIM 1. LİGE  
    Üstün yeteneklilerin eğitiminde Dünya'dan ilginç uygulamalar!..
    İdris ÖZEK
    Üstün yeteneklilerin eğitiminde Dünya'dan ilginç uygulamalar!..
    ERDEM DEĞİL ÖZDEM
    Prof. Dr. Ahmet İNAM
    ERDEM DEĞİL ÖZDEM
    Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
    Misafir Kalem
    Fahrettin Erdem / Afyon Şiiri
    BU TELAŞ NİYE?
    Hayrettin DURMUŞ
    BU TELAŞ NİYE?
    Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
    Arif YAĞCI
    Çanakkale Zaferi ve ezberletilmiş yalan
    Dostluk biriktirmek!..
    Dr. Burhan İŞLİYEN
    Dostluk biriktirmek!..
    Ev kira ama memleket bizim!..
    Fatma BARBAROSOĞLU
    Ev kira ama memleket bizim!..
    Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
    Alıntı Köşe Yazısı
    Azerbaycan Zaferinde Atatürk Detayı / İlker BAŞBUĞ
    Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
    Afyonkarahisar Yazıları
    Frig Vadisi boyunca yürümenin zevki / Atilla DORSAY
    Çok Okunan Haberler
    Afyon anlık altın döviz piyasası
    Afyon anlık altın döviz piyasası
    Bu fabrika ilk defa Afyon'un o ilçesine yapılıyor
    Bu fabrika ilk defa Afyon'un o ilçesine yapılıyor
    Afyonkarahisar'da LGS'de tam puan alan öğrenci başarısının sırrını açıkladı
    Afyonkarahisar'da LGS'de tam puan alan öğrenci başarısının sırrını...
    Uzun Çarşı'nın acı günü
    Uzun Çarşı'nın acı günü
    Tarladaki boruları karı koca birlikte çaldı
    Tarladaki boruları karı koca birlikte çaldı
    Motorine büyük indirim geliyor
    Motorine büyük indirim geliyor
    Ana Sayfa
    Afyon Haber
    Spor
    Siyaset
    Asayiş Yaşam
    Ekonomi
    Sağlık
    Sivil Toplum
    Afyon Nostalji
    Bölge Haberleri
    Kültür Sanat Etkinlik
    Eğitim
    Afyon Özel
    Türkiye
    Dünya
    Foto Galeri
    Video Galeri
    Köşe Yazarları
    Biyografiler
    Üye Paneli
    Günün Haberleri
    Arşiv
    Anketler
    Hava Durumu
    Nöbetci Eczaneler
    Namaz Vakitleri
    • Afyon Haber
    • Afyon Nostalji
    • Afyon Özel
    • Asayiş Yaşam
    • Ekonomi
    • Magazin
    • Sağlık
    • Sivil Toplum
    • Siyaset
    • Spor
    • Foto Galeri
    • Video Galeri
    • Köşe Yazarları
    • Biyografiler
    • Üye Paneli
    • Günün Haberleri
    • Arşiv
    • Anketler
    • Hava Durumu
    • Nöbetci Eczaneler
    • Namaz Vakitleri
    Google Play
    ücretsiz indirin
    sanalbasin.com üyesidir

    • Rss
    • Sitene Ekle
    • Son 50 haber
    • Künye
    • İletişim
    • Çerez Politikası
    • Gizlilik İlkeleri

    Afyonhaber, AA ve İHA abonesidir.
    Sitemizde bulunan yazı, video, fotoğraf ve haberler kaynak gösterilerek ve ilgili sayfamıza link verilerek kullanılabilir.
    Ajans haberlerinin ve içeriklerinin kullanım ve telif hakkı ilgili ajansa aittir.
    www.afyonhaber.com Bağımsız, tarafsız, hızlı Afyon haber sayfası...
    Afyon haber | Afyon haberleri | Afyonhaber | Afyon haber son dakika | afyonhaber.com

    Yazılım: Tumeva Bilişim

    Afyon haberleri

    Afyon haber son dakika

    Afyon haber