Türk ahşap oyma sanatı ve taş işçiliğinin örneklerinden Afyon Ulu Camii

Afyonkarahisar’da 1272-1277 yılları arasında 40 adet ahşap direk üzerine oturtularak tek bir çivi dahi çakılmadan yapılan Afyon Ulu Cami aradan geçen yaklaşık 750 yıla rağmen halen dimdik ayakta dururken, Türk ahşap oyma sanatı ve taş işçiliğinin ender örneklerinden biri olan cami adeta estetiğinde simgesi halinde.


Selçuklu Veziri Fahreddin Sahib Ata'nın oğlu Afyon Sancak Beyi Nasuriddin Hasan tarafından çivi kullanılmadan 40 adet ahşap direk üzerine oturtularak yaptırılan Ulu Cami yapıldığı tarihten yaklaşık 750 yıl geçmesine rağmen dimdik ayakta kalmayı başararak günümüze kadar ulaştı. Halk arasında ‘çivisiz cami’ olarak bilinen eser mimari yapısı ile de büyük ilgi görüyor. Afyon Ulu Camii, Selçuklu döneminde yapılan ahşap direkli camiler grubu arasında yer alıyor. Ulu Camii, 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor. Moloz taş malzemeyle yamuk dikdörtgen biçiminde inşa edilen camiyi dönemin ünlü mimarlarından Emirhac Bey yaptı.

Normalleşme sürecinde cami eski günlerde olduğu gibi ziyaretçilerini ağırlamaya başladı
Pandemi döneminde girilen normalleşme sürecinde cami yine eskisi gibi ziyaretçilerini ağırlamaya başlarken, camiyi gezemeye gelenler hayranlıklarını gizleyemiyor. Ziyaretçileri özellikle camideki ahşap direkler ile tavandaki süslemelere mest ediyor. Selçuklular döneminin ender eserlerinden birisi olan Ulu Cami sütunların yani direklerin her biri o dönem bölgede esnaflık yapan kişileri temsilen ayrı ayrı motiflerle yapılmış. Yastık, kiriş, sütun ve döşemeler bir birine geçmeli şekilde yapılmıştır. Adeta bir ahşap ustalığı sergilenmiş.

Caminin işçiliği Anadolu’daki ender örneklerden biri
Harim, iri mukarnas başlıklı kırk ahşap direkle dokuz sahına bölünmüş. Ahşap kirişler ve lambriler üzerinde geometrik, bitkisel, yazılı ve figürlü kalem işi süslemeler bulunuyormuş ancak bu süslemelerden çok azı günümüze ulaşabilmiş. Kesme beyaz kireç taşından mihrabı, yalın bir Selçuklu taş işçiliğine sahip. Geometrik motiflerle bezeli ahşap minberi ise Selçuklu ahşap işçiliğinin güzel örneklerinden biri. Afyon Ulu Camii, yüksek nitelikli ahşap ve taş işçiliğinin yanında bezemeli tuğla minaresi ve Selçuklu'dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli camilerden biri olması sebebiyle Anadolu'daki yapı taşlarından biri olarak önemini koruyor.
Öte yandan, görenleri kendisine kayran bırakan Ulu Cami dış cepheden de İhlas Haber Ajansı (İHA) kameramanları tarafından drone ile havadan görüntülendi.