PARKHAYAT Akşehir Hastanesinde çocuklarla terapi nasıl gerçekleşir, hangi yöntemler kullanılır ve aile bu sürecin hangi kısmına dahildir? Sorularını Psikolog Ayşenur İnal’a sorduk.

 

Çocuklarla terapi süreci nasıl gerçekleşir?

Çocuklar dünya ile bilişsel düzeyden ziyade deneyimsel düzeyde ilişki kurarlar dolayısıyla; yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini yetişkinler gibi sözel bir iletişimle aktaramazlar. Bu yüzden 2-12 yaş arasındaki çocuklara kendi dünyalarında olan bitenleri ifade edebilmelerini sağlamak adına oyun terapisi yöntemine başvururuz. Çünkü oyun, çocuk için doğal bir iletişim yoludur. Terapi esnasında oyun aracılığı ile onunla aynı dilden konuşur, duygu ve düşüncelerine oyuncaklar yardımıyla ulaşabilir hale geliriz.

 

Süreç nasıl ilerler? Seans sürecindeki oyun, yöntem ve içerik yönünden çocuğun kendi kendine, akranlarıyla ya da diğer yetişkinlerle oynadığı oyundan farklıdır. Seans esnasında çocuklar, normalde dışarıdaki hayatında olduğu gibi oyuna odaklanır. O sırada terapist çocuğun oluşturduğu sembolik metaforları okur, dinler, anlar ve onunla uyumlanır. Alanında eğitimli olan oyun terapisti çocuğa güvenli bir ortam yaratır fakat onu yönetmez. Çocuk odaya girdiği ilk andan itibaren oyunun içeriği, senaryosu ve gidişatı tamamen çocuğun elindedir. Çocuk oyunu oluşturur ve terapist oyunun anlamını onaylar. Bu onaylamayı dille değil oyunla yapar, çocukla uyumlanır.

 

Çocuğun seçtiği her bir oyuncağın bir anlamı var mı?

Metafor yalan söylemez, her oyuncağın bir anlamı var. Çocuk hayatının gerçeklerini ya da acı gerçeklerini metaforlarla oynar çünkü metaforda kendi kontrolündedir, terapist çocuğun öyküsüne göre oyuncakları ona sunmaz; diyelim medikal travması olan bir çocuk geldiğinde doktor setini önüne getirmez, yansıtacağı duygusal sorunlara en uygun oyuncakları çocuk kendisi seçer ve oynar. Çocuğun seçtiği oyuncakları, onları kullanma biçimini ve somut-soyut anlamlarını terapist çözümlerken bir yandan eşlik eder; müdahele etmeden, sınırlamadan çocuğa uyumlanır. Yani oyun odasında binevi çocuğun sürecinin bir parçası haline gelir. Burada amaç çocuğa gücün ve kontrolün kendinde olduğunu inandırmaktır. Ancak bu sayede yaşam deneyimlerini dışarı vurma şansı olur. Terapist, bu dışa vurmalar gerçekleşirken oyunun yardımıyla çocuğun deneyimlerinin üzerinde çalışır ve çocuğun baş etme becerilerini geliştirme olanağı bulur. Oyun seansları ilerlediği sürece, çocuk duygusal enerjiyi dışa vurdukça, terapist iyileştirici tepki ve geri dönütleriyle çocuğun; oyun içerisinde güçlenmesini sağlar. Oyun aracılığıyla yeniden

yaratılan bu deneyimleri çocuğun yeniden sağlıklı bir şekilde yaşanması ve anlamlamdırılması sağlanır, iyileşme gerçekleşir.

 

Bu süreçte ailelerin rolü nedir?

Ebeveynlerin önemi yadsınamayacak derecede büyük. Süreçe onların da dahil edilmesi, haberdar olmaları ve iş birliği oluşturulabilmesi önem teşkil ediyor. Terapi sürecince düzenli olarak ailelerle de görüşmeler gerçekleşir. Bu görüşmelerde her aile dinamiğine göre farklılaşan ilişkiler, ritüeller hakkında konuşulur çocuğa ve aileye yardımcı olacak nitelikte bilgiler verilir.

 

Oyun terapisi çocuğun dünyasına neler katar?

Bir çok şey katar. Diğerleriyle iletişim kurmanın çeşitli yollarını, olumlu veya olumsuz olan tüm duygularını tanıyıp ifade etmeyi, yaşadıkları zor duygulara karşı işlevsel çözümler geliştirmeyi, problemlere karşı yaratıcı olmayı aynı zamanda sorumluluk alıp kendilerine ve duygularına saygı duymayı, diğerlerine karşı empatik olmayı ve yeni sosyal beceleriler geliştirmeyi öğretir.

 

Terapi ne kadar süre devam eder?

Her çocuk tek ve biricik olduğu gibi her aile dinamiği de kendine özgüdür. Dolayısıyla iyileşme süreci; çocuğa, ailenin dinamiğine ve ailenin sürece düzenli devam etmesine bağlı olarak değişkenlik gösterir.