Şehrin sarp kalesi eteklerindeki vadide yükselen Afyon Ulu Camii, Selçuklu döneminde yapılan ahşap direkli camiler grubundandır. 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor.

1272- 1277 yılları arasında Selçuklu Veziri Fahreddin Sahib Ata'nın oğlu Afyon Sancak Beyi Nasuriddin Hasan tarafından yaptırılmış. Moloz taş malzemeyle yamuk dikdörtgen biçiminde inşa edilmiş. Üzeri kırma çatılı yapı özgün haliyle düz toprak damla örtülü olup ortasında da aydınlık feneri bulunmaktayken, 1947'deki onarım sırasında fener kapatılmış, 1983 yılında da çatısı yenilenmiş. Kuzey, doğu ve batı yönlerinde üç girişi bulunuyor. Batı cephesindeki girişten ibadet mekânına merdivenle iniliyor. Harim, iri mukarnas başlıklı kırk ahşap direkle dokuz sahına bölünmüş. Ahşap kirişler ve lambriler üzerinde geometrik, bitkisel, yazılı ve figürlü kalem işi süslemeler bulunuyormuş ancak bu süslemelerden çok azı günümüze ulaşabilmiş. Kuzey cephesinde de ahşap mahfil yer alıyor. Kesme beyaz kireç taşından mihrabı, yalın bir Selçuklu taş işçiliğine sahip. Ne yazık ki 1980'li yıllarda yapılan restorasyonda kısmen de olsa özelliğini kaybetmiş. Geometrik motiflerle bezeli ahşap minberi ise Selçuklu ahşap işçiliğinin güzel örneklerinden biri. Afyon Ulu Camii, yüksek nitelikli ahşap ve taş işçiliğinin yanında bezemeli tuğla minaresi ve Selçuklu'dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli camilerden biri olması hasebiyle Anadolu'daki yapı taşlarından biri olarak önemini koruyor.

Onarımlar...

Afyon Ulu Camii’nin ilk büyük onarımı 1341 yılında Muzafferüddinoğlu Emir Abdullah Bey tarafından yaptırılmış ve doğu cephesindeki kapı üzeri¬ne bir kitabe konulmuştur. Yukarıda da temas ettiğimiz gibi, bu kitabede onarıma ait bilgiler bulunmaktadır.

Cami bunun dışında 1765, 1851, 1950, 1969, 1978, 1983¬1984, 2006 yıllarında bakım ve onarımdan geçirilmiştir. Söylendiğine göre, 2006’daki onarım sırasında müezzin mahfili ile kuzey giri¬şi arasındaki korkuluklarla çevrili bölümde 3 tane mezar çıkmış, yeri belli olsun diye bu şekilde bir tespite gidilmiştir. Bakım ve onarımlarında genel olarak en eski şekli korunan caminin çürüyen kimi ahşap unsurları değiştirilmiştir.

 

Niyet ve nihayet...

 

Evliya Çelebi, 1671¬1672’de Afyonkarahisar’a gelmiş, “Evsaf¬ı kal’a¬i sengbâr şehr¬i Afyon Karahisar"ı anlatmış. Biz ise, yapılışından 738 sene sonra, Afyon Ulu Camii’ni ziyaret etme saadetine mazhar olduk. 2010 yılında bir Haziran öğlesinde güzel bir niyetile Ulu Cami’nin manevi ikliminde ikame ettiğimiz salâtı müteakip işbu yazıyı inşad ettik. Rabbim, hayırlara vesile kılsın...

Afyon Ulu Camii, şehrin sarp kalesi eteklerindeki vadide yükseliyor.



 



Minarenin tuğla örgülü gövdesinde yeşil sırlı tuğladan baklava motifleri kullanılmış.



 



Caminin kuzey kapısı üzerinde yer alaniki çini panodan biri.



 



Afyon Ulu Camii, 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor.



 



Cami içerisindeki ahşap işçiliği kayda değer güzellikte.



 



 

Afyon Ulu Camii, Anadolu Selçuklu döneminden günümüze ulaşan ahşap direkli camiler grubuna ait bir örnek olup özgün mimarisiyle bu devrin önemli yapıları arasında sayılıyor.

 



 



Ahşap sütunlar üzerindeki sarkıt ve baklava dilimli sütün başlıkları eskiden rengarenk boyalıymış. Kısmen de olsa bu süsler günümüze kadar ulaşabilmiş. Ahşap tavanı eskiden süsleyen parlak renkli boya kalıntıları hâlâ görülebiliyor.



 



Ahşap tavan ve kirişlerde günümüze ulaşabilen renkli boyalı bezemeler.



 



Harim, iri mukarnas başlıklı kırk ahşap direkle dokuz sahına bölünmüş.



 



Ahşap kirişler ve lambriler üzerinde geometrik, bitkisel, yazılı ve figürlü kalem işi süslemeler bulunuyormuş ancak bu süslemelerden çok azı günümüze ulaşabilmiş.



 



Taş mihrap bitkisel bezemeli bordür ve nesih hatla yazılmış yazı kuşağı ile çevrelenmiş.



 



Taş mihrabı süsleyen yazı kuşağından detay.



 



Mihrap nişinden detay.



 



Geometrik bezemeli ahşap minber.



 



Minberin orijinal ahşap kapısı üzerinde yer alan kitabede yapının ahşap işlerini yapan Neccâr Emîrihac Bey'in adı yazıyor.



 



Afyon Ulu Camii, Selçuklu döneminde yapılan ahşap direkli camiler grubundandır. 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor.



 



Afyon Ulu Camii, 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor.



 



 

Afyon Ulu Camii hariminden bir görünüm.

 



 



 

Cami hariminin güney cephesi ve mihrap.

 



 



 

Afyon Ulu Camii, Selçuklu'dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli camilerden biri olması hasebiyle Anadolu'daki yapı taşlarından biri olarak önemini koruyor.